Cha Mẹ Cùng Con ‘AI-Ready’ Khi Chuyển Đổi Số

Cha Mẹ Cần Thay Đổi Góc Nhìn Khi Công Việc Đổi Thay?

Theo báo cáo của Jobs for the Future hợp tác cùng Intel, khung AI-Ready Workforce Framework cho thấy mọi nghề nghiệp đều chịu ảnh hưởng bởi AI. Nhưng điều quan trọng là các kỹ năng nhân văn — như giao tiếp, sáng tạo, hợp tác — lại càng trở nên quý giá (nguồn). Với cha mẹ, đây là lời nhắc: thay vì lo việc con sau này mất nghề, hãy tập trung giúp con rèn những phẩm chất mà chỉ con người mới có.

Hãy tưởng tượng một buổi chiều, con hí hoáy vẽ một chú rồng bay rồi bất ngờ hỏi: “Nếu nhờ máy tính vẽ thì có nhanh hơn không?” Câu hỏi này làm ta bật cười — ôi, sáng tạo của trẻ con mới đáng yêu làm sao! Đó cũng là dịp tuyệt vời để nói với con rằng: máy có thể vẽ, nhưng ý tưởng độc đáo vẫn là của con. Chính khoảnh khắc ấy là hạt giống của ‘AI readiness’ trong đời sống thường nhật.

Vì Sao Chỉ 2% Tổ Chức Sẵn Sàng Cho AI Toàn Diện?

Diễn đàn Kinh tế Thế giới chỉ ra rằng trong 5 yếu tố của ‘AI readiness’ — chiến lược, quản trị, nhân lực, dữ liệu và công nghệ — chỉ có 2% doanh nghiệp đạt mức sẵn sàng cao (nguồn). Con số này nghe có vẻ lạnh lùng, nhưng với cha mẹ, nó gợi nhắc rằng ta cũng cần một “chiến lược gia đình”: cân bằng giữa công nghệ và đời sống thật.

Ví dụ đơn giản: trong một buổi đi dạo, hãy chơi trò “tìm vật thật thay vì trên màn hình”. Thay vì xem ảnh con chim trên điện thoại, cả nhà có thể ngẩng lên cây, lắng nghe tiếng hót. Đó chính là cách nhẹ nhàng giúp trẻ hiểu rằng công nghệ hữu ích, nhưng thế giới ngoài kia mới là sân chơi vô tận.

Vì Sao Văn Hoá Quan Trọng Hơn Công Nghệ?

McKinsey chỉ ra rằng hơn một nửa CEO tin rằng thay đổi văn hoá còn quan trọng hơn khắc phục thách thức kỹ thuật khi đưa AI vào công việc (nguồn). Với cha mẹ, điều này càng gần gũi: gia đình chính là “văn hoá nền tảng” của con. Nếu chúng ta gieo thói quen cởi mở, tò mò và biết tôn trọng, thì bất kỳ công nghệ nào cũng chỉ là công cụ — không bao giờ thay thế được con người.

Có khi một tối mưa rả rích, cả nhà quây quần bên bàn, cùng ghép một bức tranh ghép lớn. Đơn giản vậy thôi, nhưng nó dạy con kiên nhẫn, hợp tác, và niềm vui từ sự gắn kết. Khi mai này AI có thể xử lý công việc nhanh gấp trăm lần, những phẩm chất ấy mới là “áo giáp” để con đứng vững.

Làm Sao Giúp Trẻ ‘AI-Ready’ Từ Thói Quen Nhỏ?

‘AI readiness’ không có nghĩa trẻ phải học lập trình ngay từ lớp 1. Thay vào đó, đó là việc khuyến khích con hỏi “tại sao?”, dám thử, dám sai và biết quan sát. Dưới đây là những ý tưởng dễ áp dụng:

• Khi con dùng thiết bị, hãy hỏi: “Con nghĩ máy này hoạt động thế nào?” — khơi niềm tò mò thay vì chỉ giới hạn thời gian.
• Biến công nghệ thành cầu nối sáng tạo: thay vì chỉ xem video, hãy cùng con làm nhạc nền cho một bức vẽ hoặc quay một đoạn kịch nhỏ.
• Luôn xen kẽ hoạt động ngoài trời: chạy, chơi, đếm mây hình con rồng hay chú gấu — để con cảm nhận thế giới thật phong phú không kém bất kỳ màn hình nào.

Những thói quen nhỏ này, theo năm tháng, chính là bước đệm giúp con bước vào tương lai đầy biến động với sự tự tin và niềm vui trong hành trình ‘AI readiness’.

Hành Trình ‘AI-Ready’ Của Cha Mẹ Và Con: Bắt Đầu Từ Đâu?

Các khoá học như của IIM Indore nhấn mạnh rằng ‘AI readiness’ là khoản đầu tư chiến lược cho người trưởng thành. Nhưng với cha mẹ, đầu tư này bắt đầu ngay từ việc gieo hạt mầm trong con. Một hạt mầm về sự tò mò, một hạt mầm về lòng nhân ái, và một hạt mầm về khả năng thích ứng.

Có thể hôm nay chúng ta chỉ cùng con chơi trò “đếm bao nhiêu đám mây hình thù kỳ lạ” dưới bầu trời vàng óng nắng chiều. Nhưng chính khoảnh khắc giản đơn ấy, giống như hạt mầm âm thầm lớn, sẽ là “áo giáp” tinh thần cho con trước bất kỳ làn sóng công nghệ nào. Và từ đó, con học cách quan sát, tưởng tượng và tin vào vẻ đẹp của thế giới quanh mình.

Liệu chúng ta có đang cùng con trồng những hạt mầm ấy — không phải bằng bảng mã, mà bằng trái tim rộng mở và đôi tay sẵn sàng nắm lấy cơ hội?

Và có lẽ, niềm hy vọng chúng ta cùng gieo cho thế hệ mới chính là món quà quý giá nhất, vượt lên trên mọi công cụ công nghệ.