Khi các bạn Nepal viết 18 app trong một giờ, ta thấy hy vọng lấp lánh cho con gái nhà mình
Câu chuyện ấy khiến tôi nhớ đến buổi sáng nay. Dắt con gái qua công viên, tôi lẩm bẩm: “Một tiếng đồng hồ, mười tám ứng dụng AI!” Tin tức từ Lumbini – nơi Phật đản sinh – gõ nhẹ vào tâm trí. Trí tuệ và lòng nhân ái có thể gặp nhau ở bất kỳ miền đất nào. Tôi không mở điện thoại. Chỉ kể rằng các anh chị Nepal dùng AI chữa bệnh lá lúa. Con reo: “Con muốn giúp bà vườn rau!” Một câu thôi, lòng tôi ấm lại. Bài học nuôi con bắt đầu từ đó.
60 phút hackathon Nepal: hạt giống sáng tạo gieo vào con sao cho nhẹ?
Các bạn trẻ Nepal chỉ cần 60 phút biến ý tưởng thành sản phẩm hoàn chỉnh. Điều khiến tôi xúc động không phải kỷ lục. Mà là cách họ chọn giải quyết vấn đề cộng đồng: bệnh trên lá lúa, bác sĩ xa, thuốc khan hiếm. Tôi tưởng tượng con gái cầm máy tính bảng, không chỉ vẽ cây mà còn “hỏi” AI vì sao lá vàng. Khoảnh khắc nhỏ gieo niềm tin: công nghệ là công cụ giúp con người.
Thử ngay: Trò “30 giây hack” mỗi tối – cùng con liệt kê một vấn đề nhỏ trong nhà (ví dụ cây húng hay héo) rồi hỏi “AI có thể giúp gì?”. Không cần viết code. Chỉ cần thói quen suy nghĩ “mình có thể làm gì”. Một tháng sau, có khi con tự treo biển nhắc tưới nước bằng tranh vẽ và giọng ghi âm do chính con thu.
Từ TensorFlow Lite đến nồi canh rau muống: AI giáo dục có cần hoành tráng?
Các bạn Nepal dùng TensorFlow Lite và camera thông minh – nghe “khủng” – nhưng kết quả chỉ là smartphone báo sớm bệnh sương mai hay web đặt lịch khám online. Tôi chợt nhận ra: AI trong giáo dục không cần hoành tráng, gần gũi là đủ. Tối qua nấu canh rau muống, con hỏi: “Sao lá có lú xanh, lú tím?”. Thay vì tra Google dùm, tôi mở app AI nhận diện cây thuốc Nam của học sinh miền núi phía Bắc; hai cha con zoom vào gân lá rồi cười vì phát hiện sâu ăn đêm.
Mẹo thực tế: Hãy biến AI thành bạn trong bữa ăn. Sau khi rửa rau, mẹ có thể hỏi “AI ơi, rau muống hôm nay nitrat cao không?”. Câu trả lời chỉ mang tính tham khảo – nhưng cuộc trò chuyện nuôi dưỡng tò mò và tinh thần kiểm chứng. Đó là học khoa học không cần phòng thí nghiệm.
Phụ huynh Nepal chia sẻ – và lòng mình lặng lại vì nghĩ đến con
Nepal Education Times khảo sát: 78% phụ huynh thấy con giải quyết vấn đề tốt hơn sau hackathon; 65% bé thích STEM hơn. Tôi không ngạc nhiên: sau buổi “lập trình” robot giấy, con biết chia việc lớn thành các bước nhỏ – gập giấy, vẽ mặt robot, dán que kem làm tay. Những “bài học hackathon” len lỏi sinh hoạt: khi làm rớt kẹo, thay vì khóc, bé thì thầm: “Con phải debug lại tay!”
Áp dụng ngay: Quy trình ba bước sau mỗi cuộc chơi:
1. Hỏi: “Con gặp khó khăn gì?”
2. Cùng chia nhỏ: “Mình chia việc làm hai phần nhé.”
3. Tận hưởng chiến thắng mini: “Xong bước một rồi, đập tay!”
Không cần laptop. Chỉ cần niềm tin trí tuệ nhân tạo dịu dàng khuyến khích tư duy hệ thống – và ta hoàn toàn có thể tập ở nhà.
Buổi chiều không màn hình – tiếng ve và cách AI đẩy con ra ngoài trải nghiệm
Lumbini Tech News nhắc camera AI thông minh, song ánh nắng vẫn chan hòa ruộng lúa. Tôi áp dụng tinh thần ấy bằng picnic cuối tuần không màn hình: ba mẹ con mang sách lá cây Việt Nam và kính lúp. Con so sánh hình sách với lá thật; khi phát hiện lá me non có hai loại gân khác, bé reo như “train” được mô hình ổn rồi. Tôi hiểu: AI không “thay” cuộc sống, mà “đẩy” ta ra ngoài trải nghiệm.
Gợi ý: Mỗi tuần chọn chủ đề “phi công nghệ” – ví dụ chim công viên – rồi sau đó mới mở app nhận diện chim. Cách ngược này giúp con trân trọng dữ liệu thực tế và hiểu AI chỉ là phần mở rộng quan sát của chính mình.
Nụ cười con – và ánh sáng mai sau của AI trong giáo dục
Các anh chị Nepal xong 18 app trong một giờ; con gái tôi xong bản vẽ robot giấy trong 20 phút. Hai con số khác xa, niềm vui chung một màu. Nuôi dưỡng AI trong giáo dục không ép con thành lập trình viên tí hon. Chỉ giữ ngọn lửa “con có thể cứu cánh đồng của bà” luôn cháy. Nói đến đây, tôi chợt nhận ra: trong tiếng ve ngoài hiên réo rắt, chính mình đang học từ con. Ngày mai nếu con muốn dùng AI viết bài thơ về ve sầu, tôi sẽ sẵn sàng. Con lim dim: “Con muốn viết cho ve… được bay xa.” Tôi mỉm cười – hy vọng ấy đã được gieo. Biết đâu, một ngày không xa, chính con sẽ mang AI về giúp ruộng lúa Việt Nam xanh mơn mởn. Trong im lặng ấy, tiếng ve ngoài hiên cứ réo mãi như lời nhắc: nuôi con không phải chạy theo công nghệ, mà để con mang công nghệ chạy theo ước mơ của chính mình.
Source: 18 Apps in 1 Hour?! Nepalese Students SHOCK World with AI Hackathon!, Nep123.com, 2025-08-08