Khi ROI không chỉ là con số: Bài học từ nhà máy đinh và làm cha mẹ thời AI
Có bao giờ bạn tự hỏi làm thế nào các doanh nghiệp đo lường thành công của AI? Hóa ra câu chuyện về một nhà máy đinh từ thời Liên Xô cũ lại ẩn chứa bài học sâu sắc không chỉ cho các CEO mà còn cho cả những bậc phụ huynh như chúng ta. Bạn có nghĩ những chỉ số ta đặt cho con giống như chiếc đinh khổng lồ?
Câu chuyện nhà máy đinh và bài học về giá trị thực cho nuôi dạy con?
Vào những năm 1920, Joseph Stalin có một tầm nhìn biến nước Nga Xô viết thành cường quốc công nghiệp. Ông đặt chỉ tiêu sản xuất cho nhà máy đinh: tính theo trọng lượng. Kết quả? Nhà máy bắt đầu sản xuất những chiếc đinh khổng lồ, nặng cả tấn – đạt chỉ tiêu về trọng lượng nhưng hoàn toàn vô dụng trong thực tế.
Đọc câu chuyện này, tôi chợt nghĩ đến những chỉ số chúng ta đặt ra cho con cái. Có bao giờ bạn thấy mình đong đếm ‘thành công’ của con bằng những chỉ tiêu cứng nhắc mà bỏ qua giá trị thực sự? Giống như cách doanh nghiệp đo lường ROI của AI không chỉ bằng lợi nhuận mà còn bằng sự hài lòng của nhân viên, trải nghiệm khách hàng và khả năng đổi mới.
ROI trong thế giới AI: Không chỉ là tiền bạc cho phụ huynh?
Theo nghiên cứu của Deloitte, 74% doanh nghiệp báo cáo rằng các sáng kiến AI tiên tiến nhất của họ đang đáp ứng hoặc vượt quá kỳ vọng ROI. Nhưng điều thú vị là ROI ở đây không chỉ là lợi nhuận tài chính. Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp đo lường thành công thông qua tốc độ, sự rõ ràng, sự hài lòng và những lợi thế tạo đà phát triển và thị phần.
Điều này khiến tôi liên tưởng đến việc nuôi dạy con cái. Chúng ta thường đo lường ‘thành công’ của con bằng điểm số, bằng giải thưởng. Nhưng có lẽ, giống như các doanh nghiệp thông minh, chúng ta nên nhìn vào những giá trị khó đo lường hơn: niềm vui học hỏi, sự tò mò khám phá, khả năng kết nối với người khác.
Bài học cho hành trình làm cha mẹ thời đại số?
Gartner dự đoán rằng đến năm 2028, hơn 50% doanh nghiệp xây dựng mô hình AI từ đầu sẽ từ bỏ nỗ lực do chi phí, độ phức tạp và nợ kỹ thuật. Thay vào đó, họ khuyên nên xây dựng một danh mục kết hợp giữa những thắng lợi nhanh chóng và những lợi ích chuyển đổi khó định lượng ngay bằng các thuật ngữ tài chính.
Điều này gợi lên một câu hỏi thú vị: Liệu chúng ta có đang quá tập trung vào những ‘chỉ số’ đo lường được ngay lập tức trong việc nuôi dạy con? Thay vì vậy, có lẽ chúng ta nên đầu tư vào những giá trị lâu dài – sự sáng tạo, tư duy phản biện, và quan trọng nhất là hạnh phúc của con.
Hãy thử nghĩ xem: Một buổi chiều cùng con xây dựng mô hình robot bằng giấy có thể không mang lại ‘ROI’ ngay lập tức về mặt học thuật, nhưng nó đang xây dựng nền tảng cho sự sáng tạo và kiên trì – những kỹ năng sẽ mang lại lợi ích suốt đời.
Cân bằng giữa công nghệ và giá trị con người trong nuôi dạy con?
Các doanh nghiệp thành công với AI hiểu rằng công nghệ chỉ là công cụ – giá trị thực sự nằm ở cách họ tích hợp nó vào quy trình kinh doanh và văn hóa tổ chức. Tương tự, trong gia đình, công nghệ có thể là công cụ tuyệt vời để học hỏi và kết nối, nhưng không bao giờ thay thế được những tương tác con người chân thật.
Một nghiên cứu thú vị chỉ ra rằng quản lý thay đổi hiệu quả là yếu tố quan trọng để đạt được ROI từ AI. Nhân viên cần biết cách tận dụng thời gian tiết kiệm được từ AI. Điều này nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc hướng dẫn con cái sử dụng công nghệ một cách có chủ đích, thay vì để công nghệ sử dụng chúng.
Những con số biết nói và trái tim biết cảm nhận trong nuôi dạy con?
Theo IDC, cứ mỗi $1 đầu tư vào AI, doanh nghiệp thu về trung bình $3.5. Nhưng con số ấn tượng hơn là 5% tổ chức hàng đầu đạt được $8 cho mỗi $1 đầu tư. Sự khác biệt? Nằm ở cách họ đo lường và tối ưu hóa giá trị.
Trong hành trình nuôi dạy con, có lẽ chúng ta cũng cần học cách ‘đo lường’ những khoảnh khắc quý giá. Tôi cảm thấy xúc động khi nghĩ về những khoảnh khắc không thể đong đếm bằng con số nhưng lại là những giá trị vô giá trong cuộc sống gia đình. Một cái ôm ấm áp, một trận cười sảng khoái, hay ánh mắt tỏa sáng khi con khám phá điều gì đó mới mẻ – đó là những ‘ROI’ không thể định lượng nhưng lại là những điều làm nên ý nghĩa thực sự của việc làm cha mẹ.
Nhìn lại, dù trong công việc hay gia đình, thành công thực sự không chỉ nằm ở những gì chúng ta đo lường được, mà ở những giá trị chúng ta tạo ra và cảm nhận được. Hãy cùng nhau xây dựng những ‘nhà máy’ không sản xuất những chiếc đinh vô dụng, mà tạo ra những giá trị bền vững cho tương lai.
Nguồn: How Leading Enterprises Really Measure Gen AI ROI, Pymnts, 2025/09/03 11:00:45