Có bao giờ bạn tưởng tượng một đạo diễn huyền thoại như Orson Welles có thể ‘hợp tác’ với trí tuệ nhân tạo để hoàn thành kiệt tác dang dở? Câu chuyện về ‘The Magnificent Ambersons’ không chỉ là một dự án phục hồi phim ảnh – đó là hành trình đầy cảm xúc về di sản, sáng tạo và cách công nghệ có thể chạm đến trái tim nghệ thuật.
Giấc Mơ Dang Dở Và Cơ Hội Đến Từ AI Như Thế Nào?
Năm 1942, ‘The Magnificent Ambersons’ – kiệt tác thứ hai của Orson Welles sau ‘Citizen Kane’ – đã bị cắt xén tới 43 phút và thay đổi kết thúc bởi hãng phim RKO. Welles từng tâm sự rằng nếu được hoàn thành theo ý muốn, bộ phim này thậm chí còn vĩ đại hơn cả ‘Citizen Kane’. Giờ đây, sau hơn 80 năm, công nghệ AI đang mở ra cánh cửa mới để khôi phục giấc mơ đó.
Showrunner – nền tảng streaming AI từng tạo ra các tập ‘South Park’ bằng AI – đã hợp tác với Brian Rose, một nhà nghiên cứu đã dành 5 năm để phục dựng bộ phim thông qua các bản vẽ than, mô hình vật lý và kịch bản gốc. Trong hai năm tới, họ sẽ sử dụng AI để tạo keyframe cho các cảnh quay chính, mô phỏng chuyển động máy quay đặc trưng của Welles, và tái hiện càng gần càng tốt tầm nhìn nguyên bản của đạo diễn huyền thoại.
Công Nghệ Phục Vụ Nghệ Thuật: AI Không Chỉ Là Công Cụ?
Điều thú vị ở đây không phải là AI ‘thay thế’ con người, mà là cách nó bổ sung và khuếch đại sáng tạo của chúng ta. Giống như việc chúng ta dùng bản đồ số để lên kế hoạch cho chuyến phiêu lưu gia đình, AI trong trường hợp này đang trở thành cộng sự đắc lực để hoàn thành một tác phẩm nghệ thuật chưa bao giờ được nhìn thấy.
Theo nghiên cứu từ Vitrina.ai, AI có thể phân tích và sửa chữa các khung hình hư hỏng, nâng cao chất lượng hình ảnh, thậm chí tái tạo các cảnh quay đã mất dựa trên tài liệu tham khảo lịch sử. Khả năng xử lý khối lượng dữ liệu lớn một cách nhanh chóng và chính xác khiến AI trở thành công cụ lý tưởng cho các dự án phục hồi quy mô lớn.
Bài Học Cho Các Bậc Phụ Huynh: Cân Bằng Giữa Công Nghệ và Sáng Tạo
Là một người cha, tôi thường suy ngẫm về cách công nghệ ảnh hưởng đến thế giới quan của con trẻ. Câu chuyện về ‘The Magnificent Ambersons’ nhắc nhở chúng ta rằng công nghệ – khi được sử dụng có trách nhiệm – có thể trở thành cầu nối giữa quá khứ và tương lai, giữa di sản và đổi mới.
Thay vì lo lắng về việc AI ‘thay thế’ sự sáng tạo của con người, tại sao chúng ta không dạy trẻ cách sử dụng những công cụ này để khuếch đại trí tưởng tượng của chính mình? Giống như cách các nhà phục chế sử dụng AI để hoàn thành tầm nhìn của Welles, chúng ta có thể hướng dẫn con em mình dùng công nghệ để biến những ý tưởng thành hiện thực.
Góc Nhìn Đa Chiều: Tranh Cãi và Cân Nhắc Đạo Đức Về AI?
Tuy nhiên, không phải ai cũng hào hứng với dự án này. Gia đình Orson Welles đã lên tiếng phản đối, cho rằng họ không được thông báo về kế hoạch và lo ngại về việc sử dụng AI trong các dự án thương mại liên quan đến di sản của đạo diễn. Điều này đặt ra những câu hỏi quan trọng về quyền sở hữu trí tuệ, đạo đức trong sử dụng AI, và ranh giới giữa bảo tồn và xâm phạm di sản nghệ thuật.
Là những phụ huynh trong thời đại số, chúng ta cần giúp con cái hiểu rằng công nghệ dù mạnh mẽ đến đâu cũng cần được sử dụng với sự tôn trọng và trách nhiệm. Đó không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà còn là vấn đề về giá trị và đạo đức.
Hành Trình Của Chúng Ta: Nuôi Dưỡng Thế Hệ Tiếp Theo Với Công Nghệ
Nhìn lại hành trình phục hồi ‘The Magnificent Ambersons’, tôi thấy mình suy ngẫm về hành trình nuôi dạy con cái. Giống như các nhà phục chế cẩn thận ghép từng mảnh lịch sử lại với nhau, chúng ta cũng đang từng bước xây dựng nên thế hệ tiếp theo – những người sẽ tiếp tục viết nên câu chuyện của nhân loại.
Có lẽ bài học lớn nhất ở đây là sự cân bằng: giữa bảo tồn và đổi mới, giữa tôn trọng quá khứ và hướng đến tương lai, giữa sức mạnh công nghệ và giá trị con người. Khi chúng ta dạy trẻ cách sử dụng công nghệ một cách sáng tạo và có trách nhiệm, chúng ta đang trao cho chúng chìa khóa để không chỉ tiếp thu di sản mà còn tạo ra những di sản mới.
Và biết đâu, một ngày nào đó, chính những đứa trẻ hôm nay sẽ sử dụng AI để kể lại câu chuyện của thời đại chúng ta – không phải để thay thế, mà để tôn vinh và tiếp nối những giấc mơ chưa bao giờ tắt.
Source: Orson Welles Meets AI in a Restoration of ‘The Magnificent Ambersons’ — and Its Lost Ending, Indiewire, 2025/09/05 11:20:00