Bạn có bao giờ ngồi quan sát con mình chơi đùa và tự hỏi: ‘Liệu những kỹ năng này có giúp chúng thành công trong thế giới đầy AI sắp tới?’ Tôi cũng từng có những băn khoăn đó… cho đến khi nhìn thấy cách con gái 7 tuổi của tôi tương tác với thế giới. Những câu hỏi ‘tại sao’ không ngừng nghỉ, sự tò mò vô tận đó – hóa ra chính là thứ mà AI không thể thay thế được. Đây là cách chúng ta có thể nuôi dưỡng những kỹ năng này.
Thế giới thay đổi: AI và tương lai công việc cho trẻ em?
Mình tình cờ đọc được thống kê rằng đến năm 2026, gần một nửa các công việc sẽ có AI đồng hành! Điều này không có nghĩa là robot sẽ lấy hết việc làm của con chúng ta, mà là chúng sẽ trở thành ‘bạn đồng hành’ trong công việc. Giống như cách chúng ta dùng GPS để lái xe thay vì bản đồ giấy – AI sẽ giúp giải quyết những công việc lặp đi lặp lại, để con người tập trung vào sáng tạo và giải quyết vấn đề phức tạp. Việc trang bị cho trẻ kỹ năng đặt câu hỏi đúng sẽ giúp chúng thích ứng tốt hơn với sự thay đổi này. Đây là một sự chuyển đổi kỳ diệu!
Vậy thì, chuyện này ảnh hưởng thế nào đến con gái mình hằng ngày?
Vì sao ‘dân số vàng’ cần ‘kỹ năng vàng’ trong thời đại AI?
Buổi tối, trong khi nhâm nhi kimchi và poutine tự làm, con gái lại hỏi han về cách máy tính học hỏi giống con người ra sao. Như cách con gái mình cùng bạn bè trong khu phố dùng trợ lý ảo để lên ý tưởng vẽ tranh sau giờ học. Không phải là học thuộc lòng hay làm bài tập máy móc, mà là khả năng đặt câu hỏi sâu sắc, tư duy phản biện và làm việc cùng công nghệ. Giống như cách con gái tôi học cách ‘ra lệnh’ cho trợ lý ảo để tìm thông tin thay vì chỉ thụ động tiếp nhận. Việc này giúp trẻ phát triển tư duy chủ động. Liệu chúng ta có đang chuẩn bị đủ cho con mình?
Nuôi dưỡng trí tò mò: Món quà lớn nhất cho con trong kỷ nguyên AI?
Tôi nhớ có lần con gái hỏi: ‘Bố ơi, tại sao máy tính lại biết trả lời câu hỏi của con?’ Thay vì giải thích về thuật toán, tôi hỏi ngược lại: ‘Theo con thì tại sao nhỉ?’ Và từ đó, chúng tôi cùng nhau khám phá cách AI hoạt động qua những trò chơi đơn giản. Đó không phải là dạy lập trình cho một đứa trẻ 7 tuổi, mà là nuôi dưỡng tư duy ‘biết hỏi’ và ‘muốn hiểu’. Cách tiếp cận này giúp trẻ xây dựng nền tảng vững chắc cho việc học tập suốt đời. Thật tuyệt vời khi thấy con bé hào hứng tìm tòi!
Chính lúc đó mình chợt nhận ra:
Khả năng đặt câu hỏi đúng và tư duy khám phá chính là chìa khóa để con trẻ làm chủ tương lai, chứ không phải chỉ đơn thuần là tiếp thu kiến thức.
Chuẩn bị cho thế hệ tương lai: Tư duy hay kiến thức?
Khoảng 40% công việc toàn cầu sẽ chịu tác động từ AI trong những năm tới. Nhưng thay vì lo lắng, chúng ta có thể chuẩn bị cho con mình bằng cách khuyến khích sự sáng tạo, khả năng thích ứng và tinh thần hợp tác. Những buổi chiều cùng con xây ‘lâu đài’ bằng gối, những lần thảo luận về cách giải quyết vấn đề trong trò chơi – tất cả đều là bài học quý giá về tư duy linh hoạt mà AI không thể thay thế. Tập trung vào phát triển tư duy sẽ giúp trẻ vượt qua những thay đổi về công việc. Đây chính là ‘siêu năng lực’ của thế kỷ 21!
Làm thế nào để bắt đầu trang bị kỹ năng cho con ngay hôm nay?
Bạn không cần phải là chuyên gia công nghệ để chuẩn bị cho con trong thời đại AI. Chỉ cần lắng nghe những câu hỏi của chúng, cùng nhau khám phá câu trả lời, và khuyến khích sự tò mò không ngừng. Như cách tôi và con gái thường làm: mỗi câu hỏi ‘tại sao’ là một cơ hội để học hỏi cùng nhau. Bởi vì trong thế giới đầy biến động này, khả năng đặt câu hỏi đúng quan trọng hơn cả việc có sẵn câu trả lời. Hãy coi mỗi câu hỏi của con là một hạt mầm cho tương lai.
Source: AI agents, our prompt work buddies: Why India must harness its demographic dividend with AI, The Economic Times, 2025-09-11