Chào các bố mẹ tuyệt vời! Bạn đã từng tự hỏi con em mình sẽ lớn lên trong môi trường làm việc như thế nào chưa? Khi Gen Z – những cô cậu sinh 1997–2012 – đang định nghĩa lại thành công, mình cũng thường tự hỏi…
Với con gái 7 tuổi của tôi, tôi luôn băn khoăn liệu cô bé có đang lớn lên trong một thế giới nơi cân bằng giữa công việc và cuộc sống được đặt lên hàng đầu hơn những cột mốc truyền thống. Cùng khám phá cách thế hệ ‘thực tế’ này đang giúp chúng ta nhìn nhận lại những giá trị gia đình và hạnh phúc mà đôi khi chúng ta đã bỏ quên!
Thế Hệ Z: Không Chỉ Là ‘Lười Biếng’ Mà Là ‘Thực Tế’?
Khi bạn nghe đến Gen Z, hình ảnh đầu tiên xuất hiện trong tâm trí bạn là gì? Có thể là những thanh thiếu niên luôn dán mắt vào điện thoại, nhóm bạn trẻ ngại khởi động (mà chắc bố mẹ nào cũng từng nghĩ thế!), hay đơn giản là một thế hệ thiếu nhiệt huyết. Nhưng sự thật thì hoàn toàn khác! Các nghiên cứu gần đây từ EY, một công ty dịch vụ chuyên nghiệp hàng đầu, đã gọi Gen Z là ‘thế hệ thực tế’ – một thế hệ đang tiếp cận cuộc sống làm việc với một cách nhìn rất khác biệt.
Tại sao họ lại được gọi là thực tế? Đơn giản vì họ không mù quáng chạy theo những điều mà các thế hệ trước đã cho là quan trọng. Họ đặt câu hỏi: ‘Tại sao phải làm việc 15 tiếng/ngày và bỏ lỡ thời gian quý báu bên gia đình?’, ‘Tại sao phải mua nhà trong khi có thể thuê với chi phí thấp hơn?’. Đây không phải là lười biếng, mà là sự tính toán thông minh và tôn trọng cuộc sống hơn!
Với con gái nhỏ của tôi, tôi thấy nhiều điểm tương đồng. Khi cô bé chọn công việc vẽ tranh thay vì chơi trò điện tử, tôi nhận ra đó không phải là sự lựa chọn ngẫu nhiên – mà là cô bé biết rõ điều gì mang lại niềm thực sự.
Định Nghĩa Thành Công Mới Của Gen Z: Từ Tài Chính Đến Hạnh Phúc Gia Đình
Gen Z đang định nghĩa lại thành công theo cách sâu sắc hơn. Đối với họ, thành công không nằm ở số tiền trong tài khoản ngân hàng hay vị trí lãnh đạo. Thay vào đó, thành công là có thể linh hoạt làm việc mọi lúc mọi nơi, là có thời gian cho gia đình, là được sống một cuộc đời có ý nghĩa. Một nghiên cứu từ EY đã chỉ ra rằng 65% Gen Z cho biết họ đặc biệt trân trọng việc nắm握 những gì đang xung quanh mình và kiểm soát cuộc sống của mình.
Thay vì xem tiền bạc như mục đích cuối cùng, Gen Z coi đó chỉ là công cụ để đạt được cuộc sống tốt hơn. Bạn có thấy điều này thật tuyệt vời không? Đôi khi, khi con tôi làm bài toán về thời gian dành cho gia đình versus thời gian học, cô bé luôn chọn thời gian cho gia đình ‘vì tiền không mua được những kỉ niệm bố con cùng nhau!’. Tôi ngạc nhiên trước sự thông thái này!
Các bậc phụ huynh, chúng ta nên học hỏi từ thế hệ này. Thành công thực sự không phải là thứ ta đạt được sau khi hy sinh tất cả. Thành công là khi chúng ta có thể tận hưởng hành trình, có thời gian cho những người thân yêu nhất và tìm thấy niềm vui trong chính công việc mình làm.
Bài Học Từ Gen Z Cho Cha Mẹ Việt Nam: Nuôi Dạy Con
Làm cha mẹ trong thời đại này thực sự thú vị! Thay vì áp đặt những kỳ vọng từ quá khứ, chúng ta có thể học cách nuôi dạy con cái để họ trở thành những người thực tế, hiểu giá trị của thời gian và cân bằng cuộc sống như Gen Z. Dưới đây là những gợi ý tôi đã áp dụng với con gái:
- Khuyến khích sự linh hoạt: Hãy để con tự quyết định giữa các hoạt động trong giới hạn an toàn. Con gái tôi đôi khi chọn làm bài tập nghệ thuật thay vì học toán, và tôi đã để cô bé làm như vậy, với điều kiện cô hoàn thành mọi thứ đúng hạn.
- Cung cấp công cụ nhưng không quá kiểm soát: Giống như Gen Z sử dụng công nghệ để tối ưu hóa công việc, chúng ta có thể dạy con các công cụ tổ chức thời gian, nhưng không can thiệp quá sâu vào quy trình làm việc của con.
- Giải thích ‘tại sao’ đằng sau mỗi yêu cầu: Gen Z muốn biết lý do đằng sau mọi thứ. Thay vì chỉ nói ‘bạn phải học’, hãy giải thích tại sao việc học quan trọng và nó sẽ giúp ích cho con thế nào trong tương lai.
Công Nghệ Giúp Gen Z Kết Nối và Học Hỏi: Chuẩn Bị Con Cho Tương Lai Số Hóa
Một trong những điểm mạnh nhất của Gen Z là khả năng thích ứng với công nghệ. Họ là những người tự học, khai thác nguồn thông tin khổng lồ qua mạng một cách hiệu quả. Với con gái nhỏ của tôi, tôi thấy cô bé tự nhiên sử dụng các thiết bị công nghệ để tìm hiểu về thế giới xung quanh một cách sáng tạo.
Thế giới âm nhạc cổ điển Hàn Quốc kết hợp với các bản nhạc Canada cực kỳ sôi động trong nhà chúng tôi là minh chứng cho sự đa dạng văn hóa mà Gen Z đang định hình. Vừa nghe Beethoven, cô bé lại bấm play nhạc K-pop trên điện thoại – đúng kiểu pha trộn hai nền văn hóa mà chúng tôi vẫn dùng khi làm món kimchi bằng lá tỏi Canada! Con học nhạc Hàn Quốc từ tôi và thích nhảy điệu hip-hop Canada từ đồng nghiệp của tôi – cái này gọi là lai tạo văn hóa phải không?
Thay vì phàn nàn về thời gian online của con, chúng ta hãy biến nó thành cơ hội học tập. Gen Z trong môi trường làm việc đang sử dụng AI để phân tích dữ liệu, tự động hóa quy trình để tối ưu hóa thời gian. Chúng ta có thể dạy con cách sử dụng công nghệ một cách thông minh, không chỉ cho giải trí mà còn để học tập và phát triển.
Cân Bằng Cuộc Sống: Thực Tế Không Có Nghĩa Là Thỏa Hiệp
Điều quan trọng là phải hiểu rằng tính thực tế của Gen Z không có nghĩa là họ không có tham vọng hay không sẵn sàng làm việc chăm chỉ. Ngược lại, họ muốn làm việc hiệu quả hơn, thông minh hơn, để có nhiều thời gian hơn cho những điều thực sự quan trọng.
Gen Z không chống lại công việc, họ chỉ muốn công việc khác đi – linh hoạt hơn, có ý nghĩa hơn, và tôn trọng cuộc sống cá nhân của họ. Đây là điều mà chúng ta có thể học hỏi và chuyển giao cho con cái của mình.
Trong gia đình chúng tôi, ngày nào cũng có những khoảng thời gian ‘kết nối’ không thể chuyển hướng: bữa tối cộng đồng hay giờ dắt con đi dạo công viên. Những khoảnh khắc này không chỉ xây dựng tình cảm mà còn dạy bé cách cân bằng giữa công việc và cuộc sống mà không cần hy sinh bất cứ điều gì quan trọng.
Sẵn Sàng Cho Tương Lai Cùng Con: Hành Trình Nuôi Dạy ‘Gen Z Nhỏ’
Tôi nhớ rõ một chiều tháng trước, khi con gái hỏi: ‘Ba, tại sao bố đi làm sớm về muộn? Ba có vui với công việc không?’. Câu hỏi đơn giản ấy đã khiến tôi dừng lại suy nghĩ. Nó khiến tôi nhận ra rằng, dù chúng ta có cố gắng che giấu đi thì con vẫn biết và cảm nhận được thế giới xung quanh mình.
Thế hệ Z đang dạy chúng ta một bài học quý giá: thành thực với bản thân và với những người thân yêu. Họ không sợ đặt câu hỏi ‘tại sao’ và đòi hỏi những điều tốt hơn. Đây là điều tuyệt vời mà chúng ta nên truyền đạt cho con em mình.
Chúng ta không cần phải chờ đợi tương lai – hãy bắt đầu ngay hôm nay. Dạy con biết cân bằng, biết đặt câu hỏi, biết tìm kiếm ý nghĩa trong công việc và cuộc sống. Dạy con trở thành một người ‘thực tế’ không phải bằng cách thỏa hiệp, mà bằng cách tìm kiếm những điều tốt đẹp hơn, sâu sắc hơn và ý nghĩa hơn.
Hãy cùng nhau tạo nên câu chuyện tuyệt vời này cho thế hệ con trẻ – mình háo hức chờ xem chúng ta sẽ đi đến đâu!
Hãy cùng tôi và hàng ngàn phụ huynh khác bước trên hành trình này – một hành trình nuôi dạy những đứa trẻ thông minh, nhân ái và biết trân trọng hạnh phúc gia đình. Bởi lẽ, đó chính là di sản quý giá nhất chúng ta có thể để lại cho con.
Source: The pragmatic generation: How will Gen Z transform the global workplace?, Fortune.com, 2025-09-11