Một buổi chiều mưa bãi rác đầy úa vàng, khi cô công chúa nhỏ của tôi vừa ‘trình làng’ bức tranh vẽ robot biết nói dối — \”Con vẽ bạn AI hay khoe khoang thành tích mà thực ra chẳng làm được gì!\” — tôi chợt giật mình. Nhưng khi tôi nhìn vào bức vẽ của con, tôi không thể không nghĩ về những nguy cơ tiềm ẩn khi sử dụng công nghệ một cách không cẩn thận. Đúng lúc ấy, tin tức về \”hồ sơ xin việc bị AI thêm mắm dặm muối\” xuất hiện như lời cảnh tỉnh. Chúng ta đang dạy con dùng công nghệ, nhưng có thể chúng đang học cách gian lận từ ChatGPT?
Ngồi nhấm nháp ly cà phê phin, tôi mỉm cười nhớ lại lần con gái định ‘thêm mắm’ vào bài tập làm văn bằng ChatGPT rồi bị cô giáo phát hiện. Từ chuyện học trò giản đơn ấy, hóa ra chính người lớn chúng ta cũng đang ‘mắc bẫy’ AI khi viết hồ sơ xin việc. Hãy cùng ‘giải mã’ hiểm họa mang tên ‘Ảo giác AI’ — kẻ thù thầm lặng có thể hủy hoại tương lai nghề nghiệp của con bạn sau này!
1. ChatGPT ‘Thêu Hoạ’ Văn Bản: Khi Máy Móc Hóa Thân Thành… Kẻ Ba Hoa!
Bạn có từng chứng kiến cảnh con mình đang chơi xếp hình tự nhiên… bịa ra một câu chuyện hoành tráng về tòa lâu đài không hề tồn tại? ChatGPT cũng y như vậy! Theo WSI Talent, AI thường ‘điền vào chỗ trống’ bằng những chi tiết hư cấu mượt như tơ — như một cô bé mê sáng tạo truyện cổ tích. Ví dụ điển hình: “Lãnh đạo dự án toàn cầu trị giá triệu đô” trong khi thực tế chỉ là… giúp sếp lên lịch họp!
⚡️ Bài học gia đình vui nhộn: Hôm nọ, con gái tôi đã thử dùng ChatGPT để viết bài văn tả công viên. Kết quả? Một ‘kỳ quan’ với hồ nước phun có ánh cầu vồng lấp lánh — thứ chưa từng tồn tại ở khu vui chơi gần nhà! Con gái tôi đã cố gắng sửa bài viết nhiều lần, nhưng cuối cùng cô ấy đã hiểu rằng việc tự viết là cách tốt nhất để học và phát triển. Tôi chỉ cười xòa: “Con xem, máy tính cũng biết ‘thêu hoa dệt gấm’ y như con khi bịa chuyện ma trong tủ quần áo!”
Nhưng khi đến CV xin việc, những lời hoa mỹ ấy lại trở thành quả bom hẹn giờ, có thể làm bạn ngượng chín mặt khi bị phỏng vấn về thành tích không có! Một nghiên cứu từ MIT Sloan chỉ ra: dù AI giúp tăng 8% cơ hội trúng tuyển, sai sót từ nó có thể khiến ứng viên ‘ngượng chín mặt’ khi bị phỏng vấn về… thành tích KHÔNG CÓ!
2. Làm Thế Nào Để Biến AI Thành Bạn Đồng Hành, Không Phải Kẻ Phá Bĩnh?
Tôi thường dạy con gái khi xài phần mềm vẽ: “Công cụ chỉ hay khi con kiểm soát được nét cọ!”. Với ChatGPT cũng vậy — 3 mẹo ‘vàng mười’ từ các chuyên gia CNTT:
- 🔍 Chi tiết hoá yêu cầu: Đừng nói chung chung “Viết CV ngành IT”. Hãy như lúc bạn dặn con mua đồ: “5 loại rau củ, ƯU TIÊN cà chua hữu cơ” — càng cụ thể, AI càng ít ‘bịa’!
- 📝 Kiểm tra như soát bài con: Trước khi nộp CV, hãy đối chiếu từng điểm như cách bạn kiểm tra bài tập về nhà của con. Nghi ngờ? Tra Google như tra từ điển!
- 🎭 Thêm ‘gia vị’ cá nhân: Như cách con bạn kể chuyện trường lớp với ánh mắt lấp lánh — CV cần những chi tiết ‘chỉ bạn mới có’. Ví dụ: không chỉ ‘lập trình app’, hãy thêm ‘ứng dụng giúp bà ngoại theo dõi sức khỏe’
SỐ LIỆU GIẬT MÌNH: Forbes công bố 45% người tìm việc dùng AI làm hồ sơ — nhưng 42% nhà tuyển dụng NGỜ VỰC tính trung thực!
3. Bài Học Từ Sân Chơi: Dạy Con Dùng AI Mà Không Đánh Mất Nhân Cách
Nhà tôi có quy tắc ‘Vàng’ khi con dùng công nghệ: “Máy tính giúp ý tưởng, nhưng TRÁI TIM mới tạo nên giá trị”. Mỗi tối, khi xem lại bài vở cùng con, tôi luôn nhắc:
- 🚫 Không để AI ‘đạo văn’: Như không chép bài bạn, hãy dùng ChatGPT như từ điển — tra cứu rồi VIẾT LẠI theo cách hiểu
- 🤖 Luyện ‘mắt thần’ phát hiện ảo giác: Chơi trò ‘AI nói thật hay dối?’ — so sánh kết quả ChatGPT với sách giáo khoa
- 💡 Khai phá sức sáng tạo song hành: Ví dụ: sau khi xem gợi ý AI viết truyện, cùng con ‘chế biến’ thành phiên bản mang đậm cá tính
🎯 Câu chuyện cảm động: Tôi từng ‘cứng họng’ khi con gái hỏi: “Sao các bạn dùng ChatGPT viết văn điểm cao, còn con tự làm lại thấp?”. Chỉ một tháng sau, những bài viết THẬT của con đã được cô khen có hồn, trong khi bài ‘AI thuần túy’… đồng loạt điểm 5!
4. Hành Trang Cho Tương Lai: Từ CV Đến Bài Thi – Luôn Cần Sự CHÂN THÀNH
Một buổi sáng nắng vàng rực rỡ ở công viên gần nhà, khi các bé thi nhau khoe ‘robot thông minh tự làm bài hộ’, con gái tôi bỗng nói: “Bố ơi, em thấy dùng máy tính để giỏi hơn thì được, chứ GIẢ VỜ giỏi thì… buồn cười lắm!” — Câu nói khiến tôi bừng ngộ về sứ mệnh của cha mẹ thời AI.
Dạy con dùng ChatGPT làm bài tập hay sau này viết CV không sai — VẤN ĐỀ là chúng ta phải nhồi vào trái tim chúng tấm lòng TRUNG THỰC. Như cách nhận ra đâu là mây thật trên trời xanh, đâu chỉ là ảo ảnh mặt hồ. Bởi người ta có thể ‘lừa’ được AI, nhưng KHÔNG THỂ lừa chính giá trị bản thân!
Cuối cùng, xin tặng bạn triết lý gia đình nhà tôi: “Dù thế giới có AI siêu việt đến đâu, một TRÁI TIM BIẾT NÓI THẬT vẫn là thứ công nghệ… KHÔNG THỂ SAO CHÉP!” 🌟 Hãy nhớ, dù thế giới có AI siêu việt đến đâu, một trái tim biết nói thật vẫn là thứ công nghệ không thể sao chép! Hãy dạy con của bạn cách sử dụng công nghệ một cách thông minh và trung thực.
Source: Is ChatGPT writing your resume? Experts warn