Một buổi sáng se lạnh ở khu phố mới, chúng tôi cùng bé út ngồi bệt trên thảm cỏ còn đẫm sương. Cô nhóc hào hứng kể về ‘người bạn ảo’ ở trường đã giúp nó giải bài toán khó chỉ trong nháy mắt. Tôi mỉm cười nhìn con gái mắt lấp lánh niềm vui khám phá, nhưng đâu đó trong tim vang lên tiếng chuông cảnh tỉnh – những gì đang diễn ra trong thế giới người lớn về lạm dụng AI viết CV cũng chính là bài học đầu đời mà chúng ta cần truyền cho thế hệ tiếp theo.
Bài học từ những bản CV ‘ảo giác’ – Gương soi cho hành trình nuôi dạy con thời AI
Các chuyên gia vừa gióng lên hồi chuông cảnh báo: nhiều người đang ỷ lại vào AI đến mức gửi đi những bản CV đầy lỗi ngớ ngẩn – từ việc ghi sai tên công ty đến những kỹ năng không có thật. Như câu chuyện tôi từng chứng kiến ở khu vui chơi gần nhà: cậu bé lớp 4 nhờ bạn bấm hộ nút thang máy vì quen được AI trong nhà làm tất cả. Công nghệ mà thiếu sự hướng dẫn, chính là con dao hai lưỡi!
Khi để máy móc thay mình tư duy, chúng ta đang vô tình dạy thế hệ sau thói quen ‘ỷ lại có hệ thống’. Nhìn những chiếc CV ‘hụt hơi’ vì AI đánh mất cá tính người viết, tôi liên tưởng đến chiếc hộp cơm chiều thứ Sáu: nếu cứ bảo con ‘Google công thức rồi làm theo’, liệu có khi nào ta nhận lại món ăn tuy đẹp mắt nhưng lại không hợp khẩu vị gia đình?
3 nguyên tắc vàng khi hướng dẫn con sử dụng AI: Bài học từ… bộ xếp hình!
Tự tay xây nền móng trước khi nhờ AI trang trí: Như cách bé nhà tôi học lắp ráp Lego – bao giờ cũng tự tay thử trước khi nhờ bố gợi ý. Hãy khuyến khích con tự suy nghĩ giải pháp, sau đó mới dùng AI như công cụ hiệu chỉnh. Một nghiên cứu từ MIT đã chứng minh: nhờ AI chỉnh sửa bản thảo có sẵn hiệu quả hơn nhiều so với để nó tự viết từ đầu!
Kiểm tra như mẹ kiểm tra bài tập: Cùng con tạo thói quen ‘soi kính hiển vi’ với mọi thông tin AI đưa ra. Như trò chơi thám tử nhí chúng tôi thường chơi buổi tối: đố nhau tìm điểm vô lý trong câu chuyện AI kể. Ai ngờ trò chơi đơn giản ấy lại thành kỹ năng sống quý giá!
Giữ nguyên ‘chất riêng’ như hương vị bữa cơm gia đình: 83% công ty dùng AI lọc CV – giống như những bài kiểm tra ở trường được chấm bằng máy. Nhưng đừng để con đánh mất cá tính để làm vừa lòng thuật toán! Hãy dạy trẻ như cách chúng tôi nấu canh kim chi: vẫn giữ vị truyền thống nhưng thêm chút biến tấu mới lạ.
Hành trình dạy con làm chủ công nghệ: ‘Học cùng con’ lời hơn lên tiếng dạy!
Nhớ lần đầu nhìn con dùng AI vẽ tranh, tôi giật mình khi máy ‘vẽ hộ’ bức tranh hoàn chỉnh. Ngay lập tức, chúng tôi cùng tạo ra trò chơi mới: AI vẽ đường nét cơ bản, con tự tô màu và thêm chi tiết theo ý thích. Đó chính là cách ta biến công nghệ thành đôi cánh chứ không phải chiếc xe lăn!
Những chiếc CV dính lỗi ‘tưởng có nhưng không’ của người lớn đang gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh cho các bậc phụ huynh: thà dạy con cách đánh vần từng chữ cái trong thế giới số còn hơn để chúng mù chữ công nghệ. Bởi như cánh diều tuổi thơ – có dây buộc thì mới bay cao được, phải không các bố mẹ?
Hỏi nhanh – Đáp gọn cho phụ huynh bận rộn
Q: Con dùng AI làm bài tập thế nào là hợp lý?
A: Như câu nói của bà nội tôi: ‘Cơm ngon nhờ lửa, thắng cảnh nhờ kế hoạch’. Cho phép con dùng AI kiểm tra chính tả, gợi ý ý tưởng, nhưng phải tự mình nắn nót từng câu chữ!
Q: Lo sợ con lạm dụng AI?
A: Hãy như trò chơi đèn xanh đèn đỏ! Lập bảng ‘AI time’ rõ ràng tương tự thời gian xem tivi. Nhà tôi quy định: 15 phút ‘hỏi AI’ – 30 phút sáng tạo không công nghệ!
Q: Trẻ em nên bắt đầu học AI từ mấy tuổi?
A: Khi con bắt đầu biết đặt câu hỏi ‘Cái này là gì, tại sao’. Như cách bé nhà tôi học – AI như gia vị thêm vào, không phải nguyên liệu chính trong nồi canh trí tuệ!
Source: Don’t make these AI mistakes on your resume, career experts say: ‘It could ruin your chances’, CNBC, 2025/09/15 13:05:01