Hôm qua, khi cùng cô con gái nhỏ xếp mô hình thành phố tương lai bằng lego, con bỗng hỏi một câu khiến tôi ngạc nhiên: ‘Bố ơi, lớn lên con nên làm nghề gì khi người máy biết làm hết rồi?’. Ôi câu hỏi tưởng đơn giản mà chạm thẳng vào nỗi lo của cả thế hệ phụ huynh chúng ta! Đúng lúc đó, tin nhắn từ nhóm bạn đại học hiện lên: ‘Geoffrey Hinton – người được gọi là \\\”Cha đỡ đầu của AI\\\” lại cảnh báo về thảm họa thất nghiệp hàng loạt’. Trời đất ơi, có thể những nghề ‘hot’ hôm nay sẽ biến mất trước khi con vào đời? Nhưng không phải cứ ngồi lo lắng, bạn nhé! Là một người bố Việt, tôi đã tìm ra cách giúp con chuẩn bị cho tương lai.
Tương Lai Khốc Liệt Như Lời Dự Báo? AI Không Chừa Ai – Kể Cả ‘Dân Văn Phòng’!
Ông Geoffrey Hinton – người được gọi là \\\”Cha đỡ đầu của AI\\\” – vừa đưa ra cảnh báo khiến cả thế giới giật mình: Xã hội hoàn toàn chưa sẵn sàng cho cơn địa chấn kinh tế mà AI mang đến. Từ báo cáo của Forbes đến nghiên cứu Brookings, tất cả đều chỉ về một hướng: Những công việc mà chúng ta nghĩ là an toàn như phân tích dữ liệu, dịch thuật, thiết kế cơ bản… đang dần bị AI thay thế. Goldman Sachs dự đoán đến 40% việc làm toàn cầu bị ảnh hưởng, và các bạn trẻ mới ra trường chịu thiệt nhất!
Nhưng không phải cứ ngồi lo lắng, bạn nhé! Là một người bố Việt, tôi đã tìm ra cách giúp con chuẩn bị cho tương lai. Tranh thủ lúc con đang mải xây lâu đài cát hay chơi trốn tìm trong công viên, hãy trao cho trẻ 5 ‘vũ khí’ bất khả chiến bại này:
5 Kỹ Năng ‘Siêu Cấp’ Con Cần Ngay Bây Giờ – Dạy Qua Trò Chơi Thay Vì Sách Vở!
- Sáng tạo không giới hạn: Khi AI xử lý logic, con người thắng ở trí tưởng tượng. Nuôi dưỡng điều này cực dễ – hãy biến bữa tối thành cuộc thi ‘Kể chuyện sáng tạo’ với 3 nguyên liệu trong tủ lạnh!
- Thấu cảm như ‘bác sĩ tâm hồn’: Máy móc khó hiểu được nỗi buồn khi điểm kém hay niềm vui khi được khen. Hãy khuyến khích con giúp đỡ bạn bè, cùng thảo luận cảm xúc nhân vật trong phim hoạt hình.
- Giải quyết vấn đề ‘kiểu thám tử’: Làm toán thú vị hơn khi đặt trong tình huống thực tế. Ví dụ: ‘Nếu AI điều khiển robot hút bụi, con sẽ thiết kế tính năng gì mới?’
- Kiên trì như hạt mầm: Cùng con trồng cây hay chế tạo đồ chơi, dạy trẻ cách đứng dậy sau thất bại – đây là thứ AI không bao giờ có.
- Thích nghi ‘đa-zi-năng’: Biến mỗi chuyến đi chợ thành bài học về rau củ, toán học và giao tiếp – phát triển khả năng học liên tục suốt đời.
‘Vũ Khí Bí Mật’ Của Cha Mẹ Việt: Chiến Dịch ‘Công Nghệ Hạnh Phúc’ Tại Gia!
Dạo này, nhà tôi áp dụng Quy tắc 1-1-1 Vàng để cân bằng công nghệ và đời thực: 1 giờ học công nghệ có định hướng, 1 giờ chơi sáng tạo không màn hình, 1 giờ trò chuyện chất lượng. Kết quả? Con gái tôi bắt đầu tự thiết kế trò chơi đơn giản thay vì chỉ chơi game!
Quan trọng nhất: Chúng ta đang dạy con cách sử dụng AI chứ không phải sợ AI. Như chiều qua, cô bé hào hứng khoe: ‘Bố ơi, con dùng ứng dụng vẽ AI để phác thảo ý tưởng, sau đó tự làm thủ công bằng đất nặn!’ – ôi cái cách mà công nghệ và sáng tạo bắt tay nhau mới tuyệt làm sao!
Hành Trang Vô Giá: Khi Tình Yêu Thương Trở Thành ‘Công Nghệ’ Không AI Nào Sao Chép Được
Trong buổi họp phụ huynh tuần trước, cô giáo chủ nhiệm nhắc một câu khiến tôi suy ngẫm mãi: Những đứa trẻ được yêu thương vô điều kiện sẽ luôn tìm ra cách tỏa sáng theo cách riêng của chúng. Đúng vậy, giữa cơn bão công nghệ, gia đình chính là bến đỗ bình yên giúp con đứng vững.
Cuối tuần này, thay vì lo lắng về những dự đoán ảm đạm, sao chúng ta không cùng con:
- Lập ‘ngân hàng ý tưởng’ bằng lọ thủy tinh – mỗi ý hay bỏ vào một viên bi
- Thử thách ’24 giờ không công nghệ’ để phát triển kỹ năng mềm
- Xây dựng ‘bản đồ nghề nghiệp tương lai’ với những công việc chưa từng tồn tại!
Bạn thấy không? Chuẩn bị cho tương lai chưa bao giờ vui và sáng tạo đến thế! Và nhớ, dù thế giới thay đổi thế nào, tình yêu và sự hỗ trợ của gia đình luôn là nguồn lực vô giá cho con.
Source: Geoffrey Hinton: Society Is Unprepared For AI’s Economic Disruption, Forbes, 2025/09/16 14:00:00