Vẫn nhớ hôm ấy, khi con hỏi ‘Bố ơi sao cái loa này biết trả lời?’, bố thấy con cười hiền rồi nhẹ nhàng giải thích về trí tuệ nhân tạo qua ví dụ gần gũi: Giống như bạn robot đang học cách giúp đỡ mọi người. Trong cách con kể chuyện công nghệ bằng ngôn ngữ trẻ thơ ấy, mình nhận ra:
Chuẩn bị cho con trước thời đại AI không cần gì quá lớn lao. Đôi khi, nó bắt đầu từ những cuộc trò chuyện ấm áp bên bữa cơm chiều.
Khi Những Câu Hỏi Hồn Nhiên Thành Cửa Sổ Hiểu Biết
Mình thường quan sát con khám phá công nghệ mỗi ngày. Như hôm thấy con dán mắt vào ứng dụng dịch thuật, bố không vội la mắng mà ngồi xuống hỏi: ‘Con đang muốn nói chuyện với bạn nước ngoài à?’. Thế là hai bố con cùng thử nghiệm cách AI kết nối ngôn ngữ, phát hiện ra cả sự khác biệt văn hóa khi máy không hiểu được tiếng địa phương mình dùng.
Có những buổi chiều, nhìn em hướng dẫn con dùng công cụ học tập thông minh, mình ngộ ra điều giản dị: Đâu phải cho con dùng smartphone càng sớm càng tốt. Quan trọng hơn mọi công nghệ, vẫn là cách ta giúp con hiểu khi nào nên tận dụng AI, khi nào cần tin vào chính trái tim mình.
Công Nghệ Là Công Cụ, Nhân Cách Mới Là Nền Tảng
Vẫn nhớ lần con băn khoăn hỏi: ‘Nếu AI tạo nhạc hay hơn con người, có công bằng không?’. Lúc ấy, bố đã dùng chính trò chơi thả diều của con để giải thích về giá trị nhân văn: ‘Công nghệ như ngọn gió đẩy diều bay cao, nhưng diều đẹp đến mấy cũng cần bàn tay người thả dây’. Câu trả lời giản dị ấy khiến mình nhớ mãi.
Mỗi khi cùng con xử lý bài toán AI hỗ trợ học tập, bố luôn nhắc về sự trung thực trong học thuật. Như hôm qua, khi con muốn nhờ chatbot giải hộ bài toán, bố đã gợi ý: ‘Con hỏi nó cách giải đi, rồi tự trình bày lại bằng ngôn từ của mình nhé?’. Cách nuôi dưỡng tinh thần trách nhiệm ấy, theo mình, còn quý hơn mọi kỹ năng công nghệ.
Chuẩn Bị Hành Trang Không Hình Hài Mà Vững Vàng Trong Tư Duy
Điều mình học được từ cách bố dạy con về AI hóa ra lại rất gần gũi. Đó là khuyến khích sự tò mò: Mỗi khi con thắc mắc về cách phần mềm hoạt động, bố luôn cùng con tìm hiểu nguyên lý cơ bản thay vì trả lời qua loa. Tiếng cười giòn tan khi hai bố con phát hiện ra tại sao máy nhận diện chữ viết lại nhầm lẫn… đôi khi quý giá hơn cả bản báo cáo học kỳ.
Chứng kiến bố hướng dẫn con tìm thông tin khoa học qua công cụ tìm kiếm thông minh, mình nhận ra bài học quan trọng: Trong thời đại thông tin ngập tràn, không phải nhớ mọi thứ, mà biết cách đặt câu hỏi đúng mới là kỹ năng sống còn. Và có lẽ, đây chính là món quà ý nghĩa nhất chúng ta có thể trao cho thế hệ tiếp theo.
Theo WTO và The Hindu Business Line ngày 17/09/2025, AI có thể nâng thương mại toàn cầu lên 34-37% vào năm 2040.