Có những buổi chiều, khi ánh nắng xuyên qua cửa sổ tạo thành những vệt sáng lung linh trên sàn nhà, con gái tôi lại ngồi xuống bên cạnh và hỏi: ‘Bố ơi, tại sao mình phải học hoài vậy?’. Câu hỏi ngây thơ ấy lại vang vọng trong tôi khi đọc về những thay đổi lớn trong thế giới công nghệ – nơi mà việc học không còn là hành trình của tuổi trẻ mà là cả đời người. Đây là một bài học quý giá về học tập suốt đời.
Ai là ‘người thầy’ của chúng ta trong thời đại mới?
Tôi vẫn nhớ như in hình ảnh những người thầy đầu tiên của con – những cuốn sách màu sắc, những trò chơi xếp hình, và cả những lần thất bại khi xây dựng lâu đài cát. Giờ đây, thế giới đang chứng kiến sự xuất hiện của những ‘người thầy’ mới – những Chief Learning Officer như Thirumala Arohi tại Cognizant, người dành hơn 30 năm xây dựng hệ thống đào tạo và phát triển kỹ năng. Họ không dạy trẻ con đọc viết, mà dạy cả một thế hệ người lớn cách không bao giờ ngừng học hỏi. Điều này làm tôi liên tưởng đến cách chúng ta, những người làm cha mẹ, cũng cần trở thành những ‘giám đốc học tập’ của chính gia đình mình. Bài học về học tập suốt đời rất quan trọng.
Liệu kỹ năng hôm nay có còn phù hợp vào ngày mai?
Khi đọc rằng 40% người lao động cần được đào tạo lại trong vòng 6 tháng, và một nửa cần nâng cao kỹ năng trong 5 năm tới, tôi chợt nghĩ về chiếc xe đạp đầu tiên của con gái. Nó đã từng là món đồ chơi hoàn hảo, nhưng giờ đã trở nên quá nhỏ. Công nghệ cũng vậy – những kỹ năng hôm nay có thể trở nên lỗi thời vào ngày mai. Nhưng thay vì lo lắng, tôi thấy đây là cơ hội tuyệt vời để dạy con về sự linh hoạt và khả năng thích nghi.
Giống như chiếc xe phải thay theo sự trưởng thành của con, công nghệ cũng đòi hỏi chúng ta không ngừng cập nhật.
Giống như cách chúng ta cùng nhau luyện cách dùng chiếc xe mới, chúng ta cũng có thể cùng nhau khám phá những công nghệ mới. Bài học này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học tập suốt đời.
Hành trình học tập: Khám phá hay cạnh tranh?
Trong một xã hội thường đề cao thành tích và tốc độ, việc học tập suốt đời dạy chúng ta một bài học quý giá: đây không phải là cuộc đua mà là hành trình khám phá. Tôi nhìn thấy điều này trong đôi mắt sáng ngời của con khi em khám phá một điều mới mẻ – không phải vì em phải làm thế, mà vì em thực sự muốn biết. Đó chính là tinh thần mà các tổ chức như Cognizant đang nuôi dưỡng: xây dựng văn hóa học tập xuất phát từ sự tò mò và đam mê, không phải từ áp lực hay sợ hãi.
Điều đáng suy ngẫm: liệu chúng ta có đang áp đặt áp lực học tập không cần thiết cho con?
Công nghệ và trái tim: sự cân bằng cho sự phát triển
AI giúp làm việc hiệu quả hơn, chỉ con người dạy cách sống có ý nghĩa. Khi cùng con gái thử những ứng dụng giáo dục mới, tôi luôn nhắc nhở bản thân rằng công nghệ chỉ là công cụ – trái tim và sự sáng tạo của con mới là điều quan trọng.
Giống như cách các Chief Learning Officer kết hợp công nghệ với chiến lược phát triển con người, chúng ta cũng cần cân bằng giữa màn hình và những cái ôm, giữa thuật toán và những câu chuyện kể trước giờ đi ngủ. Bài học về sự cân bằng này cũng là một phần của học tập suốt đời.
Kết nối thế hệ: Bài học từ quá khứ đến tương lai
Điều làm tôi xúc động nhất trong câu chuyện về những nhà lãnh đạo học tập như Thirumala Arohi là sự cam kết xây dựng cầu nối giữa những kinh nghiệm quá khứ và kỹ năng tương lai. Họ không vứt bỏ cái cũ để chạy theo cái mới, mà tìm cách kết hợp chúng một cách khôn ngoan. Điều này nhắc nhở tôi về giá trị của những buổi tối cả gia đình cùng nhau – khi ông bà kể chuyện ngày xưa, bố mẹ chia sẻ về công việc hiện tại, và con trẻ mơ về tương lai.
Mỗi thế hệ đều có bài học riêng để chia sẻ, và việc học tập thực sự xảy ra khi chúng ta lắng nghe nhau. Làm thế nào để chúng ta khuyến khích sự trao đổi kiến thức liên thế hệ trong gia đình?
Nuôi dưỡng sự tò mò cho hành trình cả đời
Cuối cùng, tôi nhận ra rằng mỗi câu hỏi ‘Tại sao?’ của con gái không chỉ là sự tò mò của trẻ thơ, mà là bước khởi đầu của một hành trình học tập suốt đời. Và nhiệm vụ của tôi, cũng như những người cha mẹ khác, không phải là có tất cả câu trả lời, mà là giữ cho ngọn lửa tò mò trong con luôn cháy sáng.
Trong một thế giới mà công nghệ thay đổi chóng mặt, khả năng học hỏi, thích nghi và giữ vững niềm vui khám phá chính là món quà quý giá nhất chúng ta có thể trao cho thế hệ tiếp theo. Và biết đâu, một ngày nào đó, chính những đứa trẻ hay hỏi ‘Tại sao?’ ấy sẽ trở thành những Chief Learning Officer tiếp theo, dẫn dắt chúng ta vào những chân trời mới của tri thức và sáng tạo. Đây chính là cốt lõi của học tập suốt đời.
Nguồn: “Cognizant appoints Infosys veteran Thirumala Arohi as chief learning officer”, Báo VnExpress, 2023.
Bài viết liên quan