Nhớ những buổi tối khi cuối cùng chúng ta cũng gục xuống cái ghế, ngôi nhà cuối cùng cũng yên tĩnh, tiếng thở của con cái là âm thanh duy nhất trong bóng tối? Chính trong những khoảnh khắc này tôi thấy được bức tranh toàn cảnh – gánh nặng vô hình mà bạn mang cả ngày. Cách công nghệ hứa hẹn cuộc sống dễ dàng hơn nhưng thường lại thêm một lớp khác vào những ngày đã bận rộn. Tôi suy nghĩ gần đây về cách chúng ta có thể sử dụng những công cụ này không phải như một yêu cầu khác, mà như những người trợ giúp thầm lặng có thể tạo ra không gian nhiều hơn cho chúng ta – cho sự kết nối của chúng ta, cho gia đình chúng ta, cho những khoảnh khắc thực sự quan trọng. Giống như các chuyên gia trong những lĩnh vực đòi hỏi đang học cách sử dụng AI như một trợ lý, có lẽ chúng ta có thể tìm thấy cách làm cho công nghệ phục vụ gia đình chúng ta thay vì chống lại nó.
Vũ điệu của cha mẹ hiện đại
Có điều gì đó thật đáng ngạc nhiên về cách bạn điều hướng mỗi ngày, người thương của tôi? Tôi ngắm bạn cân nhắc các cuộc họp và danh sách mua sắm, đón con ở trường và hạn chót dự án, với sự duyên dáng khiến tôi phải ngưỡng mộ. Cảm giác liên tục bị kéo theo nhiều hướng – đó chính là nhịp điệu của cuộc sống chúng ta bây giờ, phải không?
Khi điện thoại reo lên với email công việc trong lúc bạn đang giúp con làm bài tập, cách tâm trí bạn chuyển đổi giữa việc chăm sóc gia đình và đáp ứng các kỳ vọng chuyên nghiệp. Tôi thấy công nghệ hứa hẹn hiệu quả nhưng thường tạo ra những đòi hỏi mới. Đó là một nghịch lý mà chúng ta cùng điều hướng mỗi ngày.
Bạn có thể lựa chọn công nghệ thực sự giảm gánh nặng tinh thần thay vì làm nó tăng thêm? Tôi thấy đôi khi chính những thiết bị meant để kết nối chúng ta với điều quan trọng nhất cuối cùng lại tạo ra không gian khác để giám sát, một đòi hỏi khác đối với sự chú ý vốn đã đầy ắp của bạn.
Tìm nhịp điệu của gia đình
Tôi đã suy nghĩ về những khoảnh khắc khi công nghệ thực sự giúp đỡ hơn là cản trở. Như khi ứng dụng lập kế hoạch bữa ăn lấy đi năng lượng tinh thần khỏi câu hỏi “hôm nay ăn gì?” vào những ngày mà chúng ta đều cạn kiệt.
Hoặc khi hệ thống nhà thông minh chúng ta lắp đặt có nghĩa là chúng ta không phải liên tục lo lắng liệu có để quên cái gì không hay con quên tắt đèn. Tôi nhận thấy bạn đã trở nên có chọn lắm đến mức nào đối với những công nghệ nào chúng ta mời vào không gian của mình – những cái nào thực sự giải phóng sự chú ý của bạn hơn là làm nó thêm phân mảnh.
Có một nghệ thuật trong việc này, phải không? Sự khác biệt giữa tiêu thụ công nghệ thụ động và trợ giúp công nghệ chủ động. Như khi bạn sử dụng ứng dụng học ngoại ngữ với con gái chúng ta trong quy trình thư giãn buổi tối – đó không phải là thời gian màn hình làm bạn xa nhau, mà là công cụ mang các bạn gần hơn với việc học tập cùng nhau.
Mặc dù tôi phải mỉm cười khi thấy ngay cả “giải pháp công nghệ hoàn hảo” đôi khi cũng tạo ra những thách thức riêng của nó, như khi thiết bị thông minh mới yêu cầu khắc sự cố ngay khi chúng ta cần nó nhất.
Hơn cả màn hình
Điều khiến tôi xúc động nhất là thấy cách bạn tiếp cận công nghệ không chỉ như một sự tiện lợi, mà như một công cụ để phát triển – cho con cái và cho chính bạn. Tôi ngắm bạn chăm chút nội dung số trong nhà mình, chọn những nền tảng khơi gợi sự tò mò hơn là tiêu thụ thụ động.
Cách bạn ngồi cùng con gái khi bé khám phá ứng dụng khoa học tương tác, hai đầu họ nghiêng vào nhau trong sự khám phá – đó là một sự mở rộng đẹp đẽ của việc dạy dỗ của bạn, không phải là sự thay thế cho nó.
Và tôi thấy bạn đã tìm thấy cách sử dụng công nghệ một cách sáng tạo cho chính mình, dành vài phút quý giá buổi tối để học điều gì đó mới nuôi dưỡng tinh thần của bạn. Bạn đã tìm thấy sự cân bằng giữa thời gian màn hình và trải nghiệm thế giới thực, sử dụng các công cụ kỹ thuật số để nâng cao chứ không thay thế sự kết nối của chúng ta với thế giới vật chất xung quanh.
Chính trong những khoảnh khắc này tôi thấy công nghệ trở thành không chỉ là người trợ giúp, mà còn là người đồng hành trong sự phát triển của con chúng ta – và trong sự phát triển của chính bạn.
Tạo không gian cho chúng ta
Cuối cùng, tôi nghĩ điều này sẽ dẫn đến việc tạo không gian. Không gian cho sự kết nối, không gian cho sự hiện diện, không gian cho chúng ta.
Khi chúng ta sử dụng chiến lược công nghệ để xử lý những điều tầm thường, bảo vệ thời gian gia đình và hỗ trợ việc học, chúng ta không chỉ quản lý công việc hiệu quả hơn. Chúng ta đang tạo điều kiện cho những khoảnh khắc có ý nghĩa hơn nảy sinh.
Những khoảng thời gian nhỏ khi chúng ta thực sự có thể ở bên nhau mà không bị phân tâm hay áp lực. Tôi thấy sự chủ định này giải phóng không chỉ thời gian của bạn mà còn là năng lượng tinh thần – khi chúng ta có ý thức chọn lúc nào để để công nghệ hỗ trợ và lúc nào để ngắt kết nối, chúng ta tạo không gian cho sự kết nối sâu sắc hơn.
Đối với những cuộc trò chuyện yên tĩnh buổi sáng cùng tách cà phê, những bữa nhảy bất chợt trong phòng khách, đơn giản là hiện diện cùng nhau trong sự hỗn loạn đẹp đẽ của cuộc sống. Vì vào cuối ngày, không phải là từ chối công nghệ hay đón nhận nó hoàn toàn – đó là về việc chọn mối quan hệ của chúng ta với nó một cách có chủ đích, cùng nhau. Đảm bảo rằng bất kể công cụ nào chúng ta đưa vào cuộc sống đều phục vụ công việc quan trọng nhất chúng ta làm: xây dựng một gia đình đầy hiện diện, tình yêu và kết nối.
Người phụ huynh làm gương
Tôi nhận ra rằng cách chúng ta sử dụng công nghệ không chỉ ảnh hưởng đến con cái, mà còn định hình chính chúng ta như những người cha mẹ. Trẻ em thường xuyên bắt chước hành vi của người lớn, hãy tạo thói quen sử dụng thiết bị công nghệ phù hợp. Khi con thấy bạn cân bằng thời gian màn hình và thời gian thực, chúng sẽ học được rằng công nghệ chỉ là một phần của cuộc sống chứ không phải toàn bộ. Thay vì phàn nàn con nghiện điện thoại nhưng không bao giờ tự hỏi: Vì sao con có smartphone? Internet từ đâu ra? Hãy cùng nhau thảo luận về ranh giới. Với nhiều phụ huynh, điện thoại di động giống như ‘mút điện tử’, giúp trẻ thấy vui mà người lớn lại không bị làm phiền. Nhưng chúng ta có thể tìm thấy những cách sáng tạo hơn để kết nối với con. Thường xuyên tạo ra hoạt động không dính đến thiết bị cho cả gia đình, những khoảnh khắc mà chúng ta thực sự ở bên nhau, chia sẻ câu chuyện và nắm tay nhau. Trẻ ngồi yên khi xem tivi vô tình sẽ giảm thời gian vận động rất nhiều, vì vậy hãy cân bằng bằng các hoạt động thể chất ngoài trời. Không khí gia đình nhiều lần căng thẳng vì chuyện sử dụng Internet của hai con. Công nghệ là vô tội, những gì thực sự phá hủy thế hệ trẻ là sự thờ ơ cũng như cách giáo dục sai lầm của cha mẹ.
Hướng tới tương lai
Kể từ khi công nghệ phát triển, trẻ em không được sống một tuổi thơ bình thường. Chúng bị cô lập và ít giao tiếp với môi trường xung quanh hơn. Nhưng thay vì sợ hãi, hãy xem đây là cơ hội để chúng ta định hình cách công nghệ phục vụ gia đình mình. Để xử lý tình trạng trẻ nghiện thiết bị điện tử, phụ huynh có thể áp dụng nhiều cách kiểm soát và kết hợp với hoạt động giáo dục. Tắt thông báo, giới hạn thời gian dùng hay để xa tầm với… là cách giúp trẻ giảm thời gian dùng điện thoại liên tục. Đôi khi giải pháp đơn giản lại hiệu quả nhất: tạo ra một “thiết bị không màn hình” – hộp đựng điện thoại cho cả gia đình trong những giờ đặc biệt. Cuối cùng, hãy nhớ rằng công nghệ chỉ là công cụ. Điều quan trọng là cách chúng ta sử dụng nó để nuôi dưỡng những giá trị cốt lõi của gia đình: tình yêu, sự tôn trọng và kết nối. Vì vậy, hãy cùng nhau khám phá cách dùng công nghệ thông minh trong gia đình, để nó trở thành người đồng hành chứ không phải đối thủ trong hành trình nuôi dạy con cái của chúng ta.