Tối nay, ngồi nhâm nhi tách trà sau khi bọn nhỏ đã ngủ, anh lướt qua vài bài viết về AI. Họ bàn về cách những chỉ số đánh giá đôi khi chỉ phản ánh được phần bề nổi, không thể hiện trọn vẹn giá trị thực sự. Anh chợt nghĩ đến cách chúng ta vẫn thường đánh giá con mình qua những con điểm ở trường. Liệu chúng ta có đang bỏ lỡ những điều thực sự quan trọng?
Sự ảo tưởng của những thước đo hoàn hảo
Anh nhớ những buổi tối em ngồi kèm con học, đôi mắt lo lắng khi thấy điểm số không như mong đợi. Nhưng em biết không, giống như trong AI, những chỉ số này đôi khi chỉ là bề nổi. Chúng không đo được niềm vui khi con khám phá điều mới, không thể đo được sự kiên nhẫn khi con thử đi thử lại, và càng không thể nào đánh giá được những con số chưa phản ánh hết trái tim con dành cho gia đình mỗi khi thấy mẹ mệt.
Mỗi đứa trẻ là một vũ trụ riêng, với những quỹ đạo phát triển khác nhau. Điều làm anh cảm thấy may mắn nhất là được chứng kiến em luôn hiểu điều đó, dù đôi khi áp lực từ xã hội khiến chúng ta quên mất.
Bài học debug từ AI cho gia đình mình
Có một khái niệm trong AI gọi là ‘phân tích lỗi’ – không phải để tìm ai đúng ai sai, mà để hiểu tại sao hệ thống hoạt động không như mong đợi. Anh nghĩ đến những lần con mình gặp khó khăn, và cách em không bao giờ vội vàng kết luận.
Em nhớ không, có lần con khóc vì không giải được bài toán? Thay vì bực bội, em đã ngồi xuống hỏi: ‘Con thấy khó ở chỗ nào?’. Rồi chúng ta cùng phát hiện ra con không hiểu cách đọc đề bài, không phải là không biết làm. Những khoảnh khắc ‘debug’ gia đình như thế này mới thực sự đáng giá, phải không em?
Hãy cùng xây bảng điểm riêng cho gia đình mình nhé
Anh đề xuất chúng ta cùng tạo ra những ‘chỉ số’ riêng cho gia đình mình nhé. Không phải điểm số trên lớp, mà là:
– Số lần con tự giác giúp đỡ mà không cần nhắc
– Ánh mắt sáng lên khi con khám phá điều mới
– Những câu hỏi ‘tại sao’ con đặt ra mỗi ngày
– Nụ cười của con khi cả nhà cùng ăn tối
Những chỉ số này không có trong bất kỳ bảng đánh giá nào ở trường, nhưng với chúng ta, chúng là thước đo thực sự của hạnh phúc.
Hành trình kết nối, không phải bảng điểm
Cuối cùng thì, anh nghĩ điều quan trọng nhất không phải là chúng ta đang nuôi dạy những đứa trẻ có điểm số cao nhất, mà là những đứa trẻ biết yêu thương, biết đồng cảm và can đảm đối mặt với thử thách.
Cảm ơn em vì luôn nhìn thấy những điều đó ở con, ngay cả khi thế giới bên ngoài chỉ nhìn vào những con số. Cảm ơn em vì cùng anh xây dựng một gia đình mà ở đó, mỗi thành công nhỏ nhất cũng được ăn mừng, mỗi thử thách đều được cùng nhau vượt qua.
Nguồn: Bài viết từ Decoding ML (23/09/2025) về tại sao chỉ số chung chung không đánh giá đúng giá trị con người
Latest Posts