Có những buổi tối con say mê xem những video ngắn, đôi mắt sáng lên với những đề xuất hoàn hảo đến kỳ lạ.Mình ngồi bên, tự hỏi điều gì đằng sau sự kỳ diệu ấy – liệu có phải chỉ là một cỗ máy lạnh lùng, hay còn điều gì khác?Rồi mình nhận ra rằng thuật toán ban đầu được ‘huấn luyện’ bởi chính con người, với gu thẩm mỹ và cảm nhận riêng.Và trong khoảnh khắc ấy, mình chợt hiểu ra bài học sâu sắc về hành trình làm cha mẹ của chúng ta.
Phía Sau Màn Hình: Khi Con Người Dạy Máy Móc Biết Cảm Nhận
Những tối tắt màn hình, cùng con nấu ăn hay đọc sách, mình lại nghĩ về những người đã dùng chính trái tim và cảm nhận của mình để ‘dạy’ thuật toán biết thế nào là hay, là ý nghĩa.Họ không chỉ nhập dữ liệu; họ truyền cả giá trị và sự hiểu biết của con người vào đó.Điều đó làm mình cảm thấy ấm lòng, bởi nó nhắc nhở rằng ngay cả những công nghệ tiên tiến nhất cũng bắt đầu từ những điều rất con người.Và bạn biết không? Điều đó khiến mình tin tưởng hơn vào thế giới mà con chúng ta đang lớn lên.
Bài Học Cho Gia Đình: Chúng Ta Là Những ‘Người Huấn Luyện’ Đầu Tiên
Rồi mình nhận ra, chúng ta cũng đang làm điều tương tự mỗi ngày.Khi cùng con chọn lọc những nội dung đầu tiên, khi đặt ra những quy tắc về thời gian sử dụng màn hình, chúng ta đang ‘huấn luyện’ thuật toán gia đình của riêng mình.Những lúc kiên nhẫn tìm kiếm chương trình giáo dục thay vì để con xem bất cứ thứ gì xuất hiện – đó chính là cách chúng ta dùng trái tim để định hình thế giới kỹ thuật số cho con.Và đôi khi, mình thầm cười khi ‘thuật toán’ gia đình đề xuất những ‘nội dung viral’ bất ngờ như ‘Tại sao phải ăn rau?’ hay ‘Giờ đi ngủ có thực sự cần thiết?’ – những câu hỏi ngây thơ mà chỉ con trẻ mới nghĩ ra.
Xây Dựng Một ‘Thuật Toán Gia Đình’ Đầy Tình Thương
Những tối tắt màn hình, cùng con nấu ăn hoặc đọc sách.Đó là cách chúng ta ‘lập trình’ cho con biết rằng thế giới thực cũng kỳ diệu không kém.Mỗi lựa chọn nhỏ – từ việc cùng con thảo luận về một video hay, đến việc giới hạn thời gian sử dụng thiết bị – đều là những dòng code đầy tình thương mà chúng ta viết nên.Mình thấy nhiều bố mẹ đều đặc biệt cảm nhận điều này.Những khoảnh khắc ấy không phải là cấm đoán, mà là hướng dẫn; không phải lo sợ, mà là tin tưởng. Và mình học được rằng,
Không có thuật toán nào hoàn hảo bằng sự hiện diện và hướng dẫn đầy yêu thương của cha mẹ
.
Hành Trình Tiếp Theo: Tin Tưởng Vào Tương Lai Của Con
Đôi khi chúng ta lo lắng về thế giới kỹ thuật số mà con sẽ lớn lên, nhưng rồi nhìn lại những bước đi nhỏ hàng ngày, mình thấy sự bình tĩnh và kiên nhẫn trong việc định hướng cho con.Công nghệ không đáng sợ khi chúng ta tham gia vào quá trình định hình nó.Với những ‘người huấn luyện’ như chúng ta, con sẽ học cách trở thành người sử dụng công nghệ thông minh và có trách nhiệm.Mình tin vào điều đó, bởi mình tin vào tình yêu và sự sáng suốt mà chúng ta cùng mang đến cho hành trình này.Những lúc con hỏi về AI, những lúc cùng con khám phá ứng dụng học tập – đó chính là chúng ta đang viết nên những dòng code đầu tiên cho tương lai của con.Nguồn: Forbes – ‘The Humble Origins Of TikTok’s Almighty Algorithm’ (27/09/2025)