Có những buổi tối sau khi con đã ngủ, mình lại ngồi nghĩ về việc làm thế nào để con cái có thể phát triển tốt nhất trong thời đại số này. Mình nhớ lần đầu đưa điện thoại cho con chơi, ánh mắt thích thú của con gái nhỏ thật sự làm mình xúc động.
Nhưng cũng có những lúc, mình lo lắng khi thấy con nghiện game, bỏ bữa để chơi điện tử. Công nghệ vừa là cơ hội vừa là thách thức đối với các bậc phụ huynh chúng ta.
Nhiều bố mẹ than phiền con nghiện điện thoại nhưng không bao giờ tự hỏi: Vì sao con có smartphone? Internet từ đâu ra?
Trong bài viết này, mình muốn chia sẻ những trải nghiệm thực tế và cách để cả nhà cùng khám phá công nghệ một cách an toàn, hiệu quả. Cùng tìm hiểu làm sao để biến công nghệ thành công cụ học tập và kết nối thay vì trở thành rào cản giữa bố mẹ và con cái nhé.
Thực trạng: Điện thoại – ‘Vú em điện tử’ hay công cụ học tập?
Các phụ huynh thường phàn nàn con nghiện điện thoại nhưng không bao giờ tự hỏi: Vì sao con có smartphone? Internet từ đâu ra?
Với nhiều phụ huynh, điện thoại di động giống như “vú em điện tử”, giúp trẻ thấy vui mà người lớn lại không bị làm phiền.
Mình từng thấy nhiều trường hợp ba mẹ cho con dùng điện thoại để yên tĩnh khi nấu ăn, làm việc hay khi đi tiệm. Điều này có vẻ tiện lợi trong ngắn hạn nhưng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro về lâu dài.
Trẻ 3-6 tuổi, thời gian tiếp xúc thiết bị điện tử không quá một tiếng mỗi ngày. Việc nghiện xem phim, chơi game trong thời gian dài gây ảnh hưởng đến thị lực và tâm lý, ngồi sai tư thế làm ảnh hưởng đến sức khỏe.
Các bạn có thể thấy rõ điều này qua tâm lý của con mình. Con gái mình 7 tuổi học lớp 2 đã rành công nghệ lắm rồi. Bé cứ đòi ba mẹ mua cho máy vi tính riêng nhưng vợ chồng mình nhất định không chiều theo.
Chúng ta cần đặt ra những giới hạn rõ ràng từ khi con còn nhỏ để hình thành thói quen sử dụng công nghệ lành mạnh.
Nghiên cứu từ UNICEF về thời gian sử dụng màn hình của trẻ
Giải pháp: Đồng hành cùng con trong thế giới số
Thay vì cấm đoán hoàn toàn, chúng ta nên cùng con khám phá công nghệ một cách chủ động.
Cha mẹ cùng con chia sẻ những trải nghiệm công nghệ: Phụ huynh hãy cùng xem và chia sẻ những trải nghiệm do các bài giảng/trò chơi công nghệ mang lại, trẻ sẽ cảm thấy rằng cha mẹ luôn quan tâm đến việc mình sử dụng.
Mình dùng app Screen Time của Apple để thiết lập giới hạn mỗi ngày cho con, đồng thời ngăn chặn website độc hại có thể ảnh hưởng tới trẻ.
Mình từng thử cách này và thấy hiệu quả rõ rệt. Sau vài lần như vậy, con cũng tự hiểu là không được sử dụng và tự giác chấp hành mà vợ chồng mình không cần nhắc nhiều, cũng không lo lắng nếu quá bận rộn mà lơ là quản lý giờ giắc của con.
Hay đơn giản thôi, cả nhà dùng thiết bị công nghệ chung một khung giờ, dành thời gian cho nhau nhiều hơn để bố mẹ, con cái gần nhau hơn thì các con cũng sẽ tự điều chỉnh chính mình.
Hướng dẫn từ Bộ GD&ĐT về giáo dục công nghệ cho trẻ
Thời gian chất lượng: Tạo kết nối thực sự giữa các thành viên
Công nghệ chỉ là công cụ, mối quan hệ giữa các thành viên mới là quan trọng nhất.
Thời gian chất lượng cha mẹ dành cho con sẽ giúp trẻ phát triển tốt về tư duy, cảm xúc và có cuộc sống hạnh phúc hơn. Nếu cha mẹ bỏ lỡ, rất có thể sẽ bỏ qua những tâm tư quan trọng và khiến trẻ dần đánh mất thói quen chia sẻ với cha mẹ.
Con gái mình 7 tuổi, bản thân có công việc riêng nên không ở bên cạnh bé từ sáng đến chiều. Mình đã học được cách tạo môi trường vui vẻ, gợi ý trẻ cùng tham gia hoạt động, trò chơi, chia sẻ việc nhà giúp các thành viên gắn kết và không thấy nhàm chán.
Bố mẹ có thể cùng con vào bếp nấu món ngon, dã ngoại, tạo hình đồ chơi từ bìa giấy, xem phim tại nhà… từ đó thêm thấu hiểu, gắn bó với nhau. Việc này không chỉ giúp giảm thời gian sử dụng thiết bị công nghệ mà còn tạo ra những kỷ niệm đẹp cho cả gia đình.
Tạp chí Gia đình & Trẻ em về hoạt động gắn kết gia đình
Khó khăn: Khi con chống đối và cách vượt qua
Mình hiểu rằng việc hạn chế sử dụng thiết bị công nghệ không phải lúc nào cũng dễ dàng. Sau khi cắt game, tâm lý của con giống như phải cai nghiện vậy, chống đối vô cùng và đòi hỏi cả ngày. Thật sự tôi rất nản và muốn bỏ cuộc luôn.
Nhưng mình đã kiên trì tìm hiểu và thử nhiều phương pháp khác nhau. Một trong những cách hiệu quả nhất là tạo ra những hoạt động hấp dẫn hơn để con bỏ thói quen cũ. Bắt đầu từ những hoạt động đơn giản như đọc truyện, vẽ tranh, chơi board game… dần dần con sẽ quên đi thiết bị điện tử.
Quan trọng là bố mẹ phải kiên nhẫn và nhất quán trong việc áp dụng các quy tắc. Đôi khi, mình cũng cảm thấy mệt mỏi và muốn cho con dùng điện thoại để yên tĩnh, nhưng rồi mình lại nhớ đến những lời khuyên từ các chuyên gia và các bậc phụ huynh khác đã thành công trong việc này. Chính sự đồng hành của bạn bè, người thân đã giúp mình có thêm động lực để vượt qua những giai đoạn khó khăn này.
Tạp chí Gia đình & Trẻ em về phương pháp giáo dục hiệu quả
Kết: Công nghệ là công cụ, tình yêu là nền tảng
Sau hành trình khám phá công nghệ cùng con, mình nhận ra rằng công nghệ chỉ là công cụ, tình yêu và sự quan tâm của bố mẹ mới là nền tảng vững chắc nhất cho sự phát triển của trẻ.
Chúng ta không cần phải thành chuyên gia công nghệ, chỉ cần dành thời gian để đồng hành cùng con, lắng nghe và thấu hiểu. Hãy nhớ rằng, mỗi đứa trẻ là cá nhân riêng biệt với nhu cầu và sở thích khác nhau. Điều phù hợp với con nhà này có thể không phù hợp với con nhà khác. Quan trọng là bố mẹ tìm được cách phù hợp nhất với gia đình mình.
Công nghệ sẽ luôn thay đổi, nhưng tình yêu thương và sự kết nối giữa các thành viên gia đình mới là điều bền vững nhất.
Hãy cùng nhau tạo ra một môi trường số an toàn, lành mạnh để con phát triển toàn diện trong thời đại ngày nay. Mình tin rằng với sự kiên nhẫn và tình yêu thương, chúng ta có thể giúp con phát triển tốt nhất trong thế giới số mà không làm mất đi những giá trị cốt lõi của gia đình.
Nghiên cứu từ UNICEF về phát triển toàn diện trẻ em