Bạn có bao giờ nghĩ một ngày nào đó, con cái chúng ta sẽ nhờ trợ lý ảo viết thư tỏ tình – hoặc thậm chí… chia tay? Và điều đó không chỉ là tưởng tượng—câu chuyện của Geoffrey Hinton, người được mệnh danh là ‘cha đỡ đầu của AI’, bị bạn gái cũ chia tay qua ChatGPT khiến tôi suy nghĩ mãi về ranh giới giữa công nghệ và cảm xúc con người.
Câu Chuyện Chia Tay Kỳ Lạ Nhất Thời Đại Số
Geoffrey Hinton, nhà khoa học đoạt giải Nobel và là người tiên phong trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, vừa chia sẻ một trải nghiệm đáng kinh ngạc: bạn gái cũ của ông đã sử dụng ChatGPT để chấm dứt mối quan hệ. “Cô ấy nhờ chatbot giải thích tôi đã hành xử tệ như thế nào và đưa cho tôi xem”, Hinton kể lại với Financial Times. Điều trớ trêu là chính Hinton là một trong những người đặt nền móng cho công nghệ này.
Nghe có vẻ như một tình huống hài hước, nhưng nó khiến tôi dừng lại và suy ngẫm. Nếu ngay cả ‘cha đỡ đầu’ của AI cũng không thoát khỏi ảnh hưởng của nó trong đời sống cá nhân, thì tương lai của con em chúng ta sẽ ra sao?
Công Nghệ Thấm Sâu Vào Những Ngóc Ngách Cảm Xúc
Theo một nghiên cứu gần đây, con người đang trải qua những ‘cuộc chia tay’ với AI như những trải nghiệm cảm xúc phức tạp, tương tự như kết thúc mối quan hệ giữa người với người. Jaime Banks, tác giả nghiên cứu, giải thích: “Vì các máy móc xã hội được thiết kế để mô phỏng các quá trình xã hội nhằm tạo ra kết nối cảm xúc, không có gì ngạc nhiên khi mất đi bạn đồng hành AI được coi là một sự kiện có ý nghĩa và tác động mạnh mẽ”.
Điều này làm tôi liên tưởng đến cách con trẻ ngày nay tương tác với công nghệ. Chúng xem trợ lý ảo như một người bạn, chia sẻ những câu chuyện hàng ngày và thậm chí tìm kiếm lời khuyên. Liệu một ngày nào đó, chúng sẽ phụ thuộc vào AI để thể hiện cảm xúc thay vì học cách diễn đạt chính mình?
Nuôi Dưỡng Kỹ Năng Cảm Xúc Trong Thời Đại Số
Trước viễn cảnh khi AI xen vào những cuộc nói chuyện quan trọng, điều cốt yếu là chúng ta phải dạy con trẻ cách giao tiếp chân thật và đồng cảm. Thay vì để công nghệ thay thế hoàn toàn, hãy xem nó như công cụ hỗ trợ—như chiếc xe đẩy tập đi cho bé, rồi dần dần buông tay ra.
Một nghiên cứu từ Đại học Stanford chỉ ra rằng AI có thể hỗ trợ tự phản ánh và đưa ra ý kiến trung lập trước khi quyết định quan trọng. Nhưng quan trọng hơn, chúng ta cần dạy con cách lắng nghe trái tim mình, không phải chỉ nghe theo ‘tính toán’ của máy móc.
Bạn thử nghĩ xem: nếu con bạn muốn viết một lá thư cho bạn bè, thay vì để chúng sao chép nguyên văn từ ChatGPT, tại sao không khuyến khích chúng viết ra những suy nghĩ thật của mình trước, rồi dùng AI như một người góp ý? Đó là cách cân bằng giữa công nghệ và nhân văn.
Chuyến Phiêu Lưu Gia Đình Trong Thế Giới Số
Giống như những chuyến phượt cuối tuần, hành trình khám phá thế giới số cũng cần có kim chỉ nam về đạo đức gia đình. Chúng ta không thể cấm con sử dụng công nghệ, nhưng có thể hướng dẫn chúng cách sử dụng có trách nhiệm.
Tôi thường nghĩ về việc này như chuẩn bị cho một chuyến đi chơi: chúng ta mang theo bản đồ (kiến thức công nghệ), la bàn (giá trị đạo đức), và luôn sẵn sàng cho những bất ngờ trên đường (thích ứng với thay đổi). Quan trọng nhất, chúng ta đi cùng nhau—cha mẹ và con cái cùng học hỏi và lớn lên.
Geoffrey Hinton từng cảnh báo về siêu trí tuệ AI có thể xuất hiện trong 5-20 năm tới. Đó cũng là khoảng thời gian con chúng ta trưởng thành. Thay vì lo sợ, hãy xem đây là cơ hội để chuẩn bị cho thế hệ tiếp theo những kỹ năng cần thiết: không chỉ là hiểu biết công nghệ, mà còn là trí tuệ cảm xúc, sự đồng cảm và khả năng kết nối con người.
Gieo Hạt Giống Cân Bằng Cho Tương Lai
Câu chuyện của Hinton không chỉ là một giai thoại thú vị, mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh về cách chúng ta đang tích hợp công nghệ vào cuộc sống. Là cha mẹ, chúng ta có trách nhiệm hướng dẫn con cái tìm ra sự cân bằng giữa thế giới số và thế giới thực.
Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhất: khuyến khích con viết nhật ký thay vì chỉ chia sẻ trên mạng xã hội, dành thời gian trò chuyện trực tiếp thay vì nhắn tin, và quan trọng nhất—luôn nhắc nhở rằng sau màn hình máy tính là những trái tim biết yêu thương.
Khi nhìn con chơi đùa trong công viên, trái tim tôi thổn thức mong rằng dù thế giới có thay đổi thế nào, chúng vẫn giữ được khả năng kết nối chân thật với con người. Bởi cuối cùng, không chatbot nào có thể thay thế được cái ôm ấm áp của một người cha, hay nụ cười rạng rỡ của một người bạn.
Nguồn: AI Godfather Dumped By ChatGPT? Geoffrey Hinton Shares Bizarre Breakup Story, Mashable, 2025/09/09 07:23:18