Công Nghệ Mới – Người Bạn Cũ, Câu Chuyện Muôn Thuở Về Cách Chúng Ta Dạy Con

Có bao giờ bạn thấy mình đứng giữa hai luồng suy nghĩ trái chiều về AI? Một bên là những tiện ích không thể phủ nhận, bên kia là nỗi lo lắng mơ hồ về tương lai. Câu chuyện của Curious Refuge – trung tâm đào tạo AI cho hơn 50.000 nhà làm phim toàn cầu – gợi cho tôi nhiều suy ngẫm. Họ đang minh chứng rằng: Công cụ chỉ là công cụ, quan trọng là cách ta trao quyền kiểm soát cho người sáng tạo. Như Caleb Ward, người sáng lập Curious Refuge chia sẻ: ‘Chúng tôi muốn nghệ sĩ làm chủ hành trình sáng tạo của chính mình’. Bạn có nghĩ đây chính là chìa khóa giúp con cân bằng công nghệ và thế giới thực?

AI Có Thể Giúp Gì Cho Sáng Tạo Của Trẻ?

Curious Refuge đang thay đổi cuộc chơi khi đào tạo các đội ngũ studio và hàng chục ngàn nhà làm phim cách sử dụng AI. Điều thú vị? Họ không ép buộc ai thành ‘nghệ sĩ AI’, mà trao công cụ để mỗi người tự định nghĩa con đường sáng tạo riêng. Tương tự trong gia đình, công nghệ chỉ thực sự có ích khi chúng ta biết cách làm chủ nó. Cách tiếp cận này khiến tôi liên tưởng đến những buổi chiều cuối tuần khi cùng con nhỏ khám phá ứng dụng vẽ tranh đơn giản. Điều quan trọng không phải bức tranh hoàn hảo, mà là ánh mắt con sáng lên khi thấy ý tưởng của mình hiện ra sống động.

Câu nói của Ward: ‘Nghệ sĩ nắm quyền kiểm soát, chúng tôi chỉ muốn hỗ trợ hành trình sáng tạo mà họ muốn theo đuổi’ như lời nhắc nhở đắt giá cho các bậc cha mẹ. Thay vì lo lắng AI sẽ ‘nuốt chửng’ trí tưởng tượng của trẻ, sao ta không xem đây là cơ hội để con thử nghiệm những hình thức biểu đạt mới? Một nghiên cứu từ Curious Refuge (nguồn) cho thấy thống kê thú vị: 68% học viên bỗng thấy tự tin hẳn vào khả năng kể chuyện sau khi thành thạo các công cụ AI cơ bản.

Làm Sao Để Cân Bằng Giữa Màn Hình Và Đời Thực?

Nhìn những đứa trẻ say sưa với ứng dụng vẽ tranh AI, tôi chợt nhớ lời khuyên của một giáo viên mầm non: ‘Công nghệ hay nhất khi nó khơi gợi cảm hứng để trẻ quay lại với thế giới thực’. Sự kết hợp này giống cách các nhà làm phim ở Curious Refuge dùng AI để phác thảo ý tưởng trước khi bắt tay vào sản xuất thực tế. Những ngày gió mùa Đông Bắc trở thành cơ hội cho các dự án sáng tạo, nhưng khi trời nắng ấm, màn hình tự khắc nhường chỗ cho những buổi dạo chơi đầy tiếng cười rộn rã.

Điều chúng ta có thể học từ giới nghệ thuật? AI không thay thế quá trình sáng tạo, mà rút ngắn khoảng cách từ ý tưởng đến hiện thực. Khi thấy con nhỏ thử tạo trailer phim ngắn bằng công cụ đơn giản, tôi hiểu tại sao nhiều phụ huynh phấn khích. Không phải vì sản phẩm hoàn hảo, mà vì quá trình đó kích thích tư duy kể chuyện – kỹ năng sẽ theo con suốt đời.

Cha Mẹ Đồng Hành Cùng Con Với Công Nghệ AI

‘Máy tính không biết mơ ước, nhưng nó có thể giúp con vẽ nên giấc mơ’ – đó là câu nói tôi thường nhắc khi cùng con khám phá công nghệ mới. Câu chuyện từ Curious Refuge gợi mở cách tiếp cận AI như người trợ lý nhiệt tình hơn là ông chủ độc đoán. Họ đào tạo nghệ sĩ hiểu rõ: Công cụ chỉ phát huy sức mạnh khi người dùng biết mình muốn gì.

Là phụ huynh, chúng ta cũng có thể:

• Khuyến khích con đặt câu hỏi ‘Mình muốn tạo ra điều gì?’ trước khi nhảy vào dùng công cụ
• Cùng con thử nghiệm các ứng dụng AI đơn giản, xem chúng như bộ đồ chơi lắp ráp kỹ thuật số
• Dành thời gian ‘không công nghệ’ để nuôi dưỡng trí tưởng tượng thuần khiết

Nuôi Dưỡng Thế Hệ Kiến Tạo Tương Lai

Điều làm tôi ấn tượng nhất ở Curious Refuge là tầm nhìn của họ: AI không phải để thay thế con người, mà để mở rộng giới hạn sáng tạo. Cách tiếp cận này khiến tôi nghĩ đến những bậc cha mẹ đang đứng trước ngã rẽ: Cấm đoán hay đồng hành? Che chắn hay trang bị? Cuộc thảo luận về AI trong điện ảnh cũng giống cuộc trò chuyện về giáo dục con trẻ – cả hai đều xoay quanh việc trao quyền đúng cách.

Thay vì hỏi ‘Liệu con có bị AI chi phối?’, hãy bắt đầu bằng câu: ‘Mình có thể giúp con làm chủ công cụ này thế nào?’. Như cách các nhà làm phim tại Curious Refuge vẫn tạo ra những tác phẩm đậm chất cá nhân dù dùng chung công nghệ. Bởi cuối cùng, trái tim con người mới là nơi những câu chuyện đẹp nhất được viết nên.

Lời Kết: Viết Tiếp Câu Chuyện của Chính Mình

Phản ứng của chúng ta trước làn sóng AI có thể sẽ định hình cách thế hệ trẻ nhìn nhận về công nghệ. Qua câu chuyện của Curious Refuge, tôi học được bài học quý giá: Sợ hãi không ngăn được thay đổi, nhưng hiểu biết giúp ta tận dụng cơ hội. Những công cụ mới mãi chỉ là phương tiện – còn hành trình khám phá, trải nghiệm thực tế và kết nối gia đình mới là thứ làm nên tuổi thơ đáng nhớ.

Cuộc sống hiện đại đôi khi giống bộ phim khoa học viễn tưởng, nhưng tình yêu và sự đồng hành của cha mẹ mãi là kịch bản không thể thay thế. Hãy để con trẻ vừa biết dùng AI tạo nên thế giới ảo diệu kỳ, vừa đủ tự tin xây lâu đài cát giữa trời nắng ấm. Bởi tương lai không thuộc về những đứa trẻ giỏi dùng công cụ nhất, mà thuộc về những người biết mình muốn tạo ra điều gì có ý nghĩa. Bạn có nghĩ chúng ta đã sẵn sàng làm bạn đồng hành thay vì người giám sát?

Nguồn: You Hate AI. They Teach It Anyway., IndieWire, 2025-08-11