Bản tin khiến nhiều phụ huynh giật mình: Chỉ 6,5% lao động dưới 25 tuổi trong ngành quảng cáo Mỹ. Con số này như chiếc đèn cảnh báo đỏ đặt ngay trước thềm nhà chúng ta.
Tiếc thay, không phải AI đang vẽ đường giới hạn cho tương lai các con, mà chính cách chúng ta chuẩn bị hành trang cho trẻ cần phải nhìn lại từ hôm nay.
Vì sao người trẻ đang rời bỏ công việc sáng tạo?
Marc Lewis đã phơi bày một thực tế cay đắng: Năm năm trước, giới trẻ chiếm 10% nhân sự ngành quảng cáo. Nay con số sụt xuống chỉ còn 6,5%. Nhưng có phải AI là thủ phạm? Hóa ra các công ty đã tự tháo gỡ những nấc thang đầu đời – những vị trí thực tập sinh và trợ lý vốn dĩ là cửa ngõ học nghề. Thay vào đó, họ đua nhau đổ tiền vào ChatGPT, xem sinh viên như ‘công cụ rẻ tiền không biết mệt’ để vắt kiệt sức lực.
Giáo sư Lewis chua xót: ‘Công nghệ chỉ là cái búa. Vấn đề nằm ở cách con người dùng nó đập vỡ cơ hội của thế hệ sau’. Bạn có bao giờ tự hỏi: Định kiến ‘trẻ thì phải chịu khó, giá rẻ, dễ sai bảo’ liệu đang giết chết mạch nguồn sáng tạo trong xã hội?
Nghiên cứu từ Ipsos cho thấy 54% người dân không an tâm về cách AI được ứng dụng. Đặt vào vai trò phụ huynh, tôi chợt nhớ lại cảnh con gái lớp Một loay hoay với máy tính bảng: Liệu chúng ta đang trang bị gì để con vững vàng bước vào tương lai này?
‘Người dũng cảm nhất không phải kẻ không biết sợ, mà là người dám đồng hành cùng con khám phá điều mới mẻ mỗi ngày.’
Cha mẹ hãy dạy con trở thành ‘người lái đò’ công nghệ
Khi ngành quảng cáo xem AI như cây chổi quét sạch người trẻ, bài học cho gia đình mình rất rõ: Con cần trở thành ‘người cầm chổi’ chứ không phải hạt cát bị quét đi. Và đây là hai ‘lá chắn vàng’ giúp con vững bước:
1. Tư duy phản biện như vũ công: Như Lewis chỉ rõ: ‘Đưa ChatGPT cho người mới vào nghề không giúp họ tỏa sáng’. Những chuyên gia AI xuất sắc đều biết đặt câu hỏi ngược đời. Hãy cùng con phân tích quảng cáo game bằng cách lật ngược logic: ‘Tại sao slogan này lại khiến người ta tò mò? Nếu viết theo hướng ngược lại liệu có hiệu quả hơn không?’
2. Kỹ năng phối hợp nhịp nhàng: Các tổ chức thông minh nhất đang tìm kiếm người biết kết hợp AI như nhạc cụ giao hưởng – nhân đôi sức sáng tạo chứ không để máy thay thế con người. Gợi ý cho cả nhà: Dùng AI thiết kế siêu anh hùng, rồi cùng cải biến thành phim hoạt hình từ que kem. Cách này giúp trẻ xem công nghệ như người bạn đồng hành, không phải đối thủ.
Xây ‘lá chắn’ kỹ năng từ những điều giản dị
Báo cáo WIRED cảnh báo: 91% doanh nghiệp chưa biết cách ứng dụng AI vào giáo dục trẻ em. Nhưng các đội ngũ xuất sắc nhất giờ đây tâm niệm: ‘Chúng tôi không thiếu máy tính, mà thiếu trái tim biết lắng nghe’. Dean Lewis chia sẻ: ‘Sáng tạo bùng cháy khi cha mẹ dám cùng con thử những điều ‘điên rồ’.
Hãy bắt đầu từ những thử nghiệm nhỏ trong bếp: Khi con định nghĩa AI là ‘bạn không mệt’, hãy nhẹ nhàng hỏi: ‘Robot có tự nghĩ ra trò đùa vui không con? Sao con lại nghĩ như vậy?’. Chẳng những giúp con rèn tư duy độc lập – chìa khóa sống sót trong tương lai – mà còn gắn kết gia đình. Vừa rồi, tôi cùng con gái lớp Một đã chơi trò ‘bánh mì phá cách’ bằng công cụ tạo hình AI. Từ những ổ bánh quen thuộc, con học được cả cách công nghệ hoạt động và giá trị của đôi bàn tay người thợ.
Khi chuẩn bị poster ‘Thử thách món Việt đổi mới’, mỗi thành viên dùng AI thiết kế món ăn yêu thích, rồi dựng storyboard bằng que kem. Không tốn kém, mà cả nhà như được làm ở studio thiết kế thực thụ!
Source: Đừng đổ lỗi cho AI, hãy nhìn lại cách lãnh đạo, Thedrum, 2025-08-14