Nhà mình lại yên tĩnh rồi. Anh vừa nhìn thấy con say sưa khám phá chiếc máy tính bảng, ngón tay nhỏ xíu lướt trên màn hình, đôi mắt sáng lên vì tò mò. Khoảnh khắc ấy thật trong trẻo, nhưng cũng khiến anh thoáng chút suy tư. Anh nghĩ về cách em, bằng sự kiên nhẫn dịu dàng của mình, đang dạy con những bài học đầu tiên không chỉ về con chữ, mà còn về một thế giới đang thay đổi từng ngày. Chúng mình chẳng phải chuyên gia công nghệ gì đâu, nhưng mà có lẽ, việc mình cùng con đi cùng nhau mới là điều quan trọng nhất nhỉ. Đây là một trong những cách cân bằng AI cho trẻ mà anh nghĩ chúng ta đang làm rất tốt, một cách tự nhiên.
Khi AI là một người bạn mới trong nhà
Hôm qua nhà mình lại có một khoảnh khắc thú vị. Con hỏi cái loa thông minh tại sao trời lại mưa. Thay vì chỉ nghe câu trả lời, em đã ngồi xuống cùng con, hỏi lại: “Con nghĩ bạn ấy làm thế nào mà biết được nhỉ?”.
Câu hỏi đơn giản của em đã biến một thiết bị công nghệ thành một bài học khám phá. Thật ra lúc ấy mình cũng hơi bất ngờ trước câu hỏi đó của con nữa. Cảm giác gì đó như thể… mình đang cùng con khám phá một điều gì đó thật đặc biệt. Đó chính là cốt lõi của việc hướng dẫn sử dụng AI an toàn cho con. AI không phải là thứ gì đó xa vời hay đáng sợ. Nó giống như một công cụ mới, một người bạn biết tuốt trong nhà.
Và cách chúng ta giới thiệu “người bạn” này với con sẽ định hình thái độ của chúng sau này. Anh thấy cách em biến nó thành những cuộc trò chuyện, những câu hỏi mở, giúp con hiểu rằng mỗi khi loa trả lời câu hỏi của con, mình có thể giải thích cho con rằng đằng sau đó là rất nhiều công sức của các bác bác, các cô cô.
Chúng ta không chỉ đang dạy con cách dùng công nghệ, mà đang cùng con tìm hiểu cách nó vận hành, khơi gợi sự tò mò thay vì chấp nhận một cách thụ động.
Vạch ra những “luật chơi” của gia đình mình
Thật bất ngờ khi cả hai chúng ta đều có chung một nỗi lo, rằng làm sao để bảo vệ con khỏi những mặt trái của thế giới mạng. Nhưng rồi anh lại nhìn cách em đặt ra những giới hạn cho con một cách thật tự nhiên.
Không phải là những mệnh lệnh khô khan, mà là những “luật chơi” chung của cả nhà. Gia đình mình cũng có những giờ cố định không dùng thiết bị, giống như thời gian cả quây quần quanh mâm cơm hay kể chuyện buổi tối. Chúng ta cùng nhau quy định về thời gian sử dụng thiết bị, về những nội dung được xem.
Em luôn giải thích cho con hiểu “tại sao”, biến những quy tắc thành sự thấu hiểu và tin tưởng. Đó là sự minh bạch mà anh nghĩ là vô cùng quan trọng khi nói về công nghệ và gia đình.
Những khoảnh khắc như vậy nhắc nhở chúng ta rằng công nghệ không hoàn hảo. Và việc cùng con cười trước những lỗi sai ấy cũng là một cách để dạy con rằng không phải mọi thứ trên mạng đều đúng, và rằng tiếng cười của gia đình mình mới là điều thật nhất.
Biến mỗi trục trặc thành một cuộc phiêu lưu nhỏ
À mà nói ra thì anh luôn khâm phục cách em biến những lần con vấp ngã hay làm sai thành một cơ hội học hỏi. Và anh nghĩ, chúng ta cũng có thể áp dụng điều đó với công nghệ.
Khi một ứng dụng bị treo, hay khi một video dừng đột ngột, phản ứng đầu tiên của chúng ta thường là bực bội. Nhưng có lẽ, đó lại là một cơ hội. Một cơ hội để dừng lại và cùng con tìm hiểu: “Tại sao lại thế nhỉ? Có lẽ mạng yếu, hay phần mềm có lỗi chăng?”.
Thay vì xem nó là một sự phiền toái, mình có thể biến nó thành một cuộc điều tra nho nhỏ. Điều này dạy cho con kỹ năng giải quyết vấn đề và sự kiên nhẫn, một cách dùng AI cho con hiệu quả mà không sách vở nào chỉ dạy.
Nó cũng giúp con hiểu rằng công nghệ do con người tạo ra, và nó có thể mắc lỗi, giống như chúng ta vậy. Quan trọng không phải là nó luôn hoạt động hoàn hảo, mà là cách chúng ta cùng nhau tìm ra giải pháp khi có sự cố.
Sự cân bằng quý giá và những kết nối thật
Trong guồng quay công việc và cuộc sống, thời gian dành cho gia đình thật quý giá. Và anh biết ơn vì em luôn là người nhắc nhở cả nhà mình về sự cân bằng.
Em là người đề nghị cất hết điện thoại đi để cùng nhau đọc một cuốn truyện, hay rủ cả nhà ra công viên vào cuối tuần. Nhiều phụ huynh, thay vì áp đặt, lựa chọn chậm lại để lắng nghe và trở thành người bạn của con. Em chính là người như vậy.
Có lẽ, chúng ta có thể thử những dự án công nghệ chung của cả nhà, như cùng nhau làm một cuốn album ảnh kỹ thuật số, hay cùng học một khóa lập trình đơn giản cho trẻ em. Bằng cách đó, công nghệ trở thành công cụ để gắn kết, chứ không phải thứ chia cắt mỗi người vào một thế giới riêng.
Cuối cùng thì, em à, dù AI có thông minh đến mấy thì cũng không bao giờ có thể thay thế được những đêm mình cùng con kể chuyện trước khi ngủ, cái ôm của mẹ, hay tiếng cười rộn ràng của cả gia đình mình có đúng không nào? Chỉ có tình yêu và sự kết nối này mới thực sự là la bàn dẫn lối cho con thôi!
Source: California lawmakers pass AI safety bill SB 53 — but Newsom could still veto | TechCrunch, Techcrunch, 2025/09/13 18:58:28