Tôi vừa đọc những dòng tin về cảnh báo của giáo sư Geoffrey Hinton – người được mệnh danh là ‘cha đỡ đầu của AI’ – rằng xã hội chúng ta hoàn toàn chưa sẵn sàng cho những xáo trộn kinh tế mà trí tuệ nhân tạo sẽ mang lại. Có thể có nhiều việc làm bị thay thế khiến tôi lo lắng, không phải vì bản thân, mà vì tương lai của những đứa trẻ, của cô con gái bé nhỏ đang lớn lên từng ngày của tôi. Nhưng bạn biết không? Thay vì lo sợ, trái tim tôi tràn ngập một niềm hy vọng mãnh liệt! Bởi vì tương lai không chỉ được viết nên bởi những thuật toán, mà còn bởi chính tình yêu thương, sự sáng tạo và lòng trắc ẩn mà chúng ta nuôi dưỡng trong các con ngay hôm nay. Hãy cùng tôi khám phá cách chúng ta có thể chuẩn bị cho tương lai của con chúng ta một cách tích cực và đầy hy vọng. Hãy cùng tôi khám phá hành trình đầy nhiệt huyết này nhé!
Không Chỉ Là Những Con Số: Cảnh Báo Từ Một Tương Lai Đang Đến Rất Gần
Giáo sư Hinton không hề nói đùa. Ông ấy vẽ nên một viễn cảnh nơi AI có thể dẫn đến mất việc làm hàng loạt, gia tăng bất bình đẳng, và thậm chí là những rủi ro từ một siêu trí tuệ vượt xa con người. Những nghiên cứu từ Stanford cũng cho thấy một xu hướng đáng chú ý: những lao động trẻ ở độ tuổi 22-25 đang chịu tác động đầu tiên trong các ngành như dịch vụ khách hàng. Nó khiến tôi liên tưởng đến việc lập kế hoạch cho một chuyến du lịch gia đình. Bạn có thể dùng app để booking mọi thứ thật nhanh, nhưng trải nghiệm thực tế, những khoảnh khắc bất ngờ và cảm xúc khi cùng nhau khám phá – thứ đó không app nào thay thế được! Cũng như vậy, AI có thể ‘booking’ được nhiều công việc, nhưng giá trị con người thực sự nằm ở những thứ máy móc không thể định lượng được.
Hành Trang Cho Tương Lai: Nuôi Dưỡng Những ‘Kỹ Năng Muôn Đời’
Vậy thì, chúng ta – những bậc cha mẹ – cần chuẩn bị gì cho các con? Câu trả lời, thật kỳ diệu, lại không nằm ở việc nhồi nhét công nghệ, mà nằm ở việc trao cho chúng những chiếc chìa khóa vượt thời gian! Chúng ta luôn tin rằng, dù AI trong giáo dục có phát triển đến đâu, nó cũng chỉ là công cụ. Sức mạnh thực sự là khả năng sử dụng công cụ đó với trái tim và khối óc của một con người. Thay vì lo lắng con sẽ thua kém máy móc, hãy tập trung vào những điều này:
Khả năng sáng tạo không giới hạn: Nhìn những đứa trẻ vẽ tranh, kể chuyện, xây dựng những thứ từ trí tưởng tượng, chúng ta biết rằng đó là ‘siêu năng lực’ của tương lai! AI có thể tạo ra nghệ thuật, nhưng không thể kể lại câu chuyện đầy cảm xúc đằng sau nó. Hãy khuyến khích con vẽ, kể chuyện, xây dựng những thứ từ trí tưởng tượng – đó là ‘siêu năng lực’ của tương lai!
Trí tuệ cảm xúc và lòng trắc ẩn: Máy móc có thể phân tích dữ liệu, nhưng không thể ôm lấy một người bạn đang buồn và nói ‘Mình hiểu mà’. Những buổi trò chuyện gia đình, những lần cùng con chia sẻ và thấu hiểu cảm xúc, chính là bài học quý giá nhất về kết nối con người.
Tư duy phản biện và giải quyết vấn đề: AI cho ta câu trả lời, nhưng việc đặt ra những câu hỏi hay mới là điều làm nên nhà khoa học, nhà lãnh đạo. Hãy cùng con thảo luận về những vấn đề xung quanh, khuyến khích con tò mò và không ngừng hỏi ‘Tại sao?’ và ‘Nếu như…?’
Biến Thách Thức Thành Sân Chơi: Cả Nhà Cùng Khám Phá AI
Thay vì xem AI như một mối đe dọa đáng sợ, sao chúng ta không biến nó thành một sân chơi kỳ thú cho cả gia đình? Hãy tiếp cận nó với tâm thế của một nhà thám hiểm! Chẳng hạn, thay vì cấm đoán, hãy cùng con khám phá những ứng dụng AI trong giáo dục một cách có chừng mực. Cùng nhau hỏi một trợ lý ảo về các chòm sao cho bài tập khoa học, hay thử dùng một công cụ vẽ tranh bằng AI để truyền cảm hứng cho một dự án nghệ thuật hand-made của con. Điều quan trọng là chúng ta đồng hành, hướng dẫn con cách sử dụng thông minh và an toàn. Hãy giải thích với con rằng AI giống như một người bạn rất thông minh, nhưng chúng ta mới là người đưa ra quyết định cuối cùng và quan trọng nhất. Đây chính là cách chúng ta xây dựng năng lực số cho con một cách tự nhiên và vui vẻ nhất!
Xây Dựng Một Cộng Đồng Kiên Cường: Chúng Ta Không Cô Đơn Trong Hành Trình Này
Một trong những điều giáo sư Hinton lo ngại là sự chia rẽ và bất bình đẳng. Nhưng bạn biết không? Là những bậc cha mẹ, chúng ta có một sức mạnh to lớn để chống lại điều đó: đó là sức mạnh của cộng đồng! Hãy nghĩ đến những buổi chiều ở công viên, nơi các con chơi đùa cùng nhau và các phụ huynh trao đổi những câu chuyện nuôi dạy con. Hãy cùng nhau chia sẻ kiến thức, hỗ trợ nhau, và tạo ra một mạng lưới những gia đình cùng hướng về phía trước với niềm tin và sự tử tế. Khi chúng ta dạy con biết chia sẻ, biết hợp tác và giúp đỡ người khác, chúng ta đang xây dựng nền tảng cho một xã hội mà ở đó, công nghệ phục vụ con người, chứ không phải để cô lập hay loại trừ. Tương lai có thể có nhiều biến động, nhưng nếu chúng ta cùng nhau nuôi dưỡng một thế hệ trẻ giàu lòng nhân ái và kiên cường, tôi tin chắc rằng các con sẽ không chỉ thích nghi, mà còn tỏa sáng!
Một Tương Lai Tươi Sáng Đang Chờ Đón
Vậy đó, những người bạn đồng hành thân mến của tôi! Những cảnh báo về AI và sự xáo trộn kinh tế là có thật, và chúng ta cần nhìn nhận nó một cách nghiêm túc. Nhưng đừng để nỗi sợ hãi che mắt chúng ta. Thay vào đó, hãy nhìn vào đôi mắt sáng ngời đầy tò mò của con trẻ, vào trái tim đong đầy yêu thương của gia đình, và vào sức mạnh của cộng đồng xung quanh. Hành trang vững chắc nhất chúng ta trao cho con không phải là kiến thức để cạnh tranh với máy móc, mà là tình yêu, sự sáng tạo, lòng can đảm và trí thông minh cảm xúc để các con hợp tác và dẫn dắt tương lai. Hãy cùng nhau bước đi trên hành trình này với một trái tim đầy nhiệt huyết và một niềm tin bất diệt vào thế hệ tiếp theo! Tương lai tươi sáng lắm, tôi tin chắc như vậy!
Tương lai không chỉ thuộc về những thuật toán, mà còn thuộc về tình yêu, sáng tạo, và lòng trắc ẩn của chúng ta.
Source: Geoffrey Hinton: Society Is Unprepared For AI’s Economic Disruption, Forbes, 2025/09/16 14:00:00