Tôi nhớ tối qua, khi con gái tôi cứ hỏi đi hỏi lại ‘Tại sao bầu trời lại màu xanh?’?
Tôi thấy vợ tôi với tay lấy điện thoại, sẵn sàng tra Google, rồi bỗng dừng lại. Khoảnh khắc ấy làm tôi nghĩ về những dòng code tôi viết mỗi ngày, về cách AI đang giúp chúng ta trả lời nhanh hơn nhưng có lẽ cũng đang lấy đi những khoảnh khắc suy ngẫm quý giá.
Có lẽ cả trong công việc lẫn trong cách chúng ta nuôi dạy con, đôi khi chậm lại mới thực sự là nhanh.
Những Dòng Code Nhanh và Bài Học Chậm
Tôi nhớ những ngày đầu làm lập trình, mỗi bug phát hiện là một bài học đau đớn nhưng quý giá. Giờ đây, AI có thể viết code thay tôi trong vài giây, nhưng tôi thấy mình đôi khi đọc những dòng code ấy mà không thực sự hiểu chúng.
Nó giống như việc đọc một công thức nấu ăn từ AI – có thể món ăn vẫn ngon nhưng thiếu đi cái hồn của người nấu.
Tôi thầm nghĩ, liệu có khi nào chúng ta cũng đang làm vậy với những câu hỏi của con? Tra Google thật nhanh, cho con đáp án ngay lập tức, nhưng vô tình đánh mất cơ hội cùng con khám phá thế giới.
Khi ‘Tại Sao’ Của Con Là Cơ Hội Của Chúng Ta
Tôi ngắm nhìn con mỗi khi con hỏi những câu ngây thơ. Tôi kiên nhẫn lắm dù sau một ngày dài làm việc.
Tôi không vội đưa ra câu trả lời, mà thường hỏi ngược lại: ‘Theo con thì tại sao nhỉ?’
Những lúc như thế, tôi thấy cả căn phòng như sáng lên bởi suy nghĩ non nớt của con. Có lẽ đây chính là cách chúng ta giữ lại cho con khả năng tư duy trong thời đại AI – không phải bằng cách chống lại công nghệ, mà bằng cách sử dụng nó như một người bạn đồng hành trong hành trình khám phá.
Xây Tương Lai Từ Những Câu Hỏi Nhỏ
Có những buổi tối tôi ngồi fix bug cùng những đoạn code được AI tạo ra, và vợ tôi ngồi bên cạnh đọc sách cho con.
Trong khoảng lặng ấy, tôi chợt nhận ra rằng tương lai chúng ta xây cho con không phải từ những đáp án hoàn hảo, mà từ những câu hỏi không hoàn hảo.
Những lần con thử và sai, những lần chúng ta cùng nhau tra cứu, những lần giải thích cho nhau nghe – đó mới là nền tảng thực sự.
Công nghệ sẽ thay đổi, nhưng khả năng đặt câu hỏi đúng và cùng nhau tìm kiếm câu trả lời sẽ mãi là kỹ năng quý giá nhất.
Hành Trình Chậm Rãi Của Một Gia Đình
Tôi biết vợ tôi lo lắng về tương lai, về việc liệu chúng ta có đang làm đủ cho con. Nhưng rồi tôi nhìn lại những buổi tối cả nhà cùng nhau thảo luận một câu hỏi ngớ ngẩn của con, những lần chúng ta cùng tra từ điển thay vì Google ngay lập tức, và tôi tin rằng chúng ta đang đi đúng hướng.
Có thể chúng ta không phải là những phụ huynh hoàn hảo nhất, không có mọi câu trả lời, nhưng chúng ta có thể cùng con đi tìm chúng.
Và trong hành trình ấy, cả nhà mình cùng lớn lên.
Source: The AI coding trap, Chris Loy, 2025/09/28