Có những lúc nhìn con say sưa trò chuyện với trợ lý ảo, tôi chợt tự hỏi: Liệu mình đang cho con công cụ hay đánh mất điều gì đó? Thời đại AI đến không như cơn bão mà như hơi thở nhẹ nhàng len lỏi vào từng ngóc ngách cuộc sống. Và chúng ta – những bậc phụ huynh – đứng trước câu hỏi không dễ dàng: Làm sao để công nghệ trở thành bạn đồng hành thay vì kẻ thống trị?
AI không phải kẻ thù, mà là công cụ cần hiểu rõ
Thấy con cày app trợ lý ảo từ sáng đến tối, tôi cũng hoang mang không biết nên làm sao! Thay vì la mắng để con sử dụng ít hơn, tại sao không ngồi xuống cùng con tìm hiểu xem AI hoạt động như thế nào nhỉ?
Giải thích cho con hiểu đó chỉ là thuật toán, không phải người thật. Cùng con đặt câu hỏi: ‘Theo con, tại sao AI lại trả lời như vậy?’. Chính những cuộc trò chuyện mở như thế này sẽ dạy con tư duy phản biện – kỹ năng sống còn trong kỷ nguyên số.
Từ bài tập đến cuộc sống: AI như người bạn học
Thấy đứa cháu mình gõ yêu cầu vào máy tính… – tôi đã thay vì lo lắng, lại thấy đây là cơ hội tuyệt vời!
Cùng con so sánh bài AI viết và bài con tự làm. Phân tích điểm mạnh yếu của mỗi bên. Khuyến khích con dùng AI như công cụ hỗ trợ nghiên cứu, nhưng nhấn mạnh: ‘Tự hiểu là một chuyện, giúp người khác hiểu lại là chuyện khác’. Chính quá trình giải thích lại kiến thức sẽ giúp con thực sự hiểu sâu.
Giữ gìn những giá trị không thể thay thế
Công nghệ phát triển, nhưng có những thứ mãi mãi thuộc về con người. Vẫn cần những buổi chiều đạp xe cùng nhau, những trang sách giấy lật giở bằng tay, những câu chuyện kể trước giờ ngủ.
AI có thể tóm tắt sách, nhưng không thể thay thế cảm xúc khi đắm mình trong từng con chữ. Hãy dạy con phân biệt giữa thông tin và trải nghiệm, giữa hiệu quả và ý nghĩa.
Bởi ‘học để làm gì’ quan trọng hơn ‘học ngành nào hot’.
Chuẩn bị cho con hành trang vững chắc bước vào tương lai
‘AI chỉ lấy mất công việc của người không biết sử dụng nó mà thôi’ – câu nói này không chỉ đúng với người lớn mà cả với trẻ nhỏ. Thay vì sợ hãi, hãy dạy con làm chủ công nghệ.
Khuyến khích con học cách đặt câu hỏi thông minh cho AI, biết kiểm chứng thông tin, và quan trọng nhất – không đánh mất khả năng tư duy độc lập. Những kỹ năng như giao tiếp, tư duy phản biện chính là ‘phao cứu sinh’ giúp con không bị bỏ lại phía sau.
Cùng con viết nên câu chuyện riêng
Mỗi đứa trẻ là một thế giới khác biệt. Có bé thích dùng AI để sáng tác truyện, có bé lại muốn khám phá khoa học. Hãy lắng nghe sở thích của con và cùng con khám phá theo cách riêng.
Cân bằng công nghệ và cuộc sống thực – CHUYÊN ĐỀ khó nhất mà mình phải đối mặt! Đặt ra những quy tắc gia đình về thời gian sử dụng thiết bị, nhưng cũng đủ linh hoạt để con cảm thấy được tôn trọng.
Tôi nhớ ngày xưa bố mẹ mình còn dạy chữ Hán khó hiểu, giờ chỉ cần chụp ảnh lại là AI giải thích ngay trong tích tắc. Công nghệ giúp con kết nối truyền thống và hiện đại một cách tự nhiên.
Có bao giờ bạn tự hỏi, tại sao con lại thích trò chuyện với AI hơn là với bố mẹ không? Có thể là vì nó không phán xét…
Ngày hôm nay, khi con hỏi tôi: “Bố ơi, AI có biết cảm xúc không?”, tôi nhận ra rằng hành trình cùng con khám phá công nghệ cũng là hành trình để cả nhà thấu hiểu nhau hơn. Những khoảnh khắc như thế mới thực sự quý giá!
Source: Microsoft 365 Copilot bundles sales, service, and finance Copilots in October, The Verge, 2025/09/11 12:22:06