Mấy hôm trước, anh lướt qua tin tức về những khoản đầu tư khổng lồ vào các thiết bị AI gia đình mà không mấy để tâm. Chiếc loa nhỏ ở góc phòng khách, mỗi ngày vẫn hát cho con nghe bài đồng dao quen thuộc, vẫn trở thành người bạn trò chuyện với con những lúc vợ chồng mình bận rộn chuẩn bị bữa tối. Nó giống như một phần không khí trong nhà vậy.
Nhưng tối hôm đó, khi con áp sát mặt vào thiết bị nhỏ bé và hỏi một câu ngây thơ, cả anh và em đều nín thở. ‘Bạn không được ra ngoài chơi, bạn có buồn không?‘ Câu hỏi ấy đã khiến thời gian trong gia đình nhỏ của chúng ta như ngừng lại.
Giữa tốc độ phát triển chóng mặt của công nghệ và những lời thì thầm của máy móc mà con nghe mỗi ngày, anh chợt nhận ra, có lẽ chúng ta đang bỏ lỡ một điều gì đó thật sự quan trọng.
Một câu hỏi giá trị hơn mọi lớp học lập trình
Hôm qua, con đã đi theo sau con robot hút bụi một lúc lâu rồi chạy lại hỏi anh: ‘Ba ơi, sao nó biết mình đang ở đâu vậy ạ? Nó có bộ não không ba?’ Câu hỏi đơn giản ấy khiến anh bất chợt không biết trả lời sao cho đúng. Trong mắt con trẻ, không có những cảm biến phức tạp hay thuật toán tinh vi. Con chỉ thấy một người bạn nhỏ bé dường như hiểu được ý mình. Trong khi người lớn chúng ta tranh luận về cách sử dụng AI hoặc lo ngại về quyền riêng tư, thì con trẻ đã hồn nhiên hòa mình vào thế giới đó bằng tất cả sự tò mò trong sáng. Mỗi khi nhìn con đắp chăn cho robot hút bụi, hay chúc chiếc loa thông minh ngủ ngon trước khi đi ngủ, anh lại cảm nhận được rằng, đây không còn là một cỗ máy vô tri nữa, mà đang dần trở thành một người bạn để con sẻ chia. Có lẽ nào tương lai thật sự của công nghệ lại nằm ở chính những khoảnh khắc con trẻ xây dựng mối quan hệ với máy móc như thế này?
Ngôi nhà mình, phòng thí nghiệm công nghệ ấm áp nhất
Cuối tuần, khi anh đang loay hoay với việc cài đặt một thiết bị thông minh mới mua, em đã cười và nói: ‘Mấy thứ máy móc này em chịu thua.’ Thế nhưng, người dạy con nói ‘Cảm ơn bạn nhé’ mỗi khi chiếc loa trả lời câu hỏi lại chính là em. Những hành động đơn giản ấy lại mang đến cho anh một sự xúc động sâu sắc. Đó là khoảnh khắc ngôi nhà của chúng ta biến công nghệ lạnh lẽo thành một thứ gì đó có hơi ấm. Khi mẹ em lóng ngóng dùng điện thoại thông minh, thay vì tỏ ra mất kiên nhẫn, em đã cầm tay mẹ và chỉ dẫn từng chút một. Chính sự dịu dàng của em đã khiến công nghệ trong nhà mình không phải là bức tường ngăn cách thế hệ, mà là cây cầu kết nối mọi người. Cách em cẩn thận lựa chọn những ứng dụng phù hợp, tìm kiếm những nội dung an toàn cho con, với anh, đó chính là cách tuyệt vời nhất để biến công nghệ thành tình yêu thương.
Món đồ chơi thông minh nhất cũng cần một trái tim dẫn lối
Chiếc loa thông minh đang kể cho con nghe một câu chuyện cổ tích quen thuộc thì bỗng nhiên đọc sai một chi tiết. Con bật cười khúc khích và reo lên: ‘Mẹ ơi! Bạn ấy nói sai rồi! Con hổ phải sợ quả hồng chứ đâu phải quả táo ạ!’ Anh chỉ nghĩ đó là một sự cố vui vui, nhưng em đã không bỏ lỡ khoảnh khắc ấy. Em nói: ‘Vậy à? Thế thì con gái mẹ dạy lại cho bạn ấy đi, để bạn biết kể cho đúng nhé?’ Thay vì chê bai hay chỉ trích sai lầm của cỗ máy, em đã biến nó thành một cơ hội để con tự mình suy nghĩ và sửa chữa. Không phải những món đồ chơi đắt tiền hay các lớp học công nghệ, chính những tương tác tức thời như vậy mới là thứ nuôi dưỡng tư duy phản biện cho con.
dù trí tuệ nhân tạo có xuất sắc đến đâu, thì người tạo ra những khoảnh khắc quyết định cho sự phát triển của con trẻ, cuối cùng vẫn là sự hiện diện và trí tuệ của cha mẹ.
Và em, dường như luôn biết điều đó bằng bản năng của mình.
Hóa ra, chúng ta không cần phải là chuyên gia AI
Tối qua, anh lặng lẽ ngắm nhìn em và con cùng nhau dùng một ứng dụng vẽ tranh bằng AI để tưởng tượng về ‘chuyến du hành vũ trụ của gia đình mình’. Ở một nơi nào đó rất xa, các chuyên gia có thể đang tranh luận về đạo đức của trí tuệ nhân tạo, nhưng những bài học đạo đức quan trọng nhất lại đang được em viết nên ngay tại phòng khách nhỏ này. Sự cẩn trọng khi em chọn lọc nội dung cho con xem, và cả sự dứt khoát khi em nói: ‘Mình chơi đủ rồi con nhé, bây giờ đọc sách với mẹ nào’, để cân bằng thời gian của con với máy móc. Không một thuật toán nào có thể thay thế được sự lựa chọn đúng đắn và ấm áp của em. Chúng ta không cần phải trở thành chuyên gia công nghệ. Chúng ta chỉ cần học cách cùng con nhìn ngắm thế giới mới mẻ này bằng một đôi mắt dịu dàng. Giống như mỗi tối đi làm về, em lại nói với anh: ‘Máy móc có kể chuyện hay đến mấy, cũng không thể nào bằng giọng của ba đọc sách cho con nghe được.’ Nghe câu nói ấy, anh biết rằng con đường chúng ta đang cùng nhau đi, sẽ không bao giờ đơn độc.
Latest Posts