Tối qua, khi không gian đã tĩnh lặng, chỉ còn tiếng thở đều của con, tôi thấy em ngồi lặng lẽ bên giường. Em quay sang, giọng thì thầm chất chứa bao suy tư, ‘Anh này, liệu cái máy kia có thay được cái ôm của mình không?’. Câu hỏi của em không phải về công nghệ, mà là nỗi lòng của một người mẹ, một nỗi băn khoăn mà có lẽ gia đình nào cũng từng trải qua khi đứng trước một thế giới mới. Chúng ta đã từng lo lắng khi con giật mình trước một món đồ chơi quá lạ, từng bàn với nhau liệu có nên cho trẻ chơi với robot không, nhất là với một đứa trẻ nhạy cảm. Hành trình tìm một người bạn máy cho con hóa ra không phải là tìm kiếm tính năng, mà là tìm kiếm một trái tim.
Người Bạn Máy Đầu Tiên: Không Phải Mạch Điện, Mà Là Sự Thấu Cảm
Em còn nhớ không, lần đầu chúng ta thấy con rụt rè trước một chú robot hình thù góc cạnh ở cửa hàng? Ánh mắt con lúc ấy đã cho chúng ta câu trả lời rõ nhất. Việc chọn robot phù hợp cho trẻ nhạy cảm không nằm ở bảng thông số kỹ thuật, mà ở cảm nhận. Một người bạn đồng hành ấm áp không cần có giọng nói hoàn hảo, nhưng cần biết im lặng đúng lúc. Nó không cần biết mọi kiến thức trên đời, nhưng cần có một thiết kế tròn trịa, thân thiện, một ánh đèn dịu dàng thay cho đôi mắt biết cười.
Cả nhà tôi hay bàn luận về việc này, và tôi cũng từng nghi ngờ liệu có nên bỏ tiền ra mua một ‘người bạn máy’ cho con nữa không, nhất là khi nhìn giá tiền nó đắt đỏ! Nhưng rồi chúng ta đã từng bật cười khi nghĩ đến một chú robot gia đình ấm áp cho bé, biết nói giọng địa phương thân thương, biết nhắc ‘rửa tay đi con’ bằng chất giọng ấm như bà vẫn hay dặn. Những chi tiết tưởng chừng nhỏ bé ấy lại chính là cây cầu nối giữa một cỗ máy vô tri và một thành viên nhỏ trong nhà. Bởi vì với trẻ thơ, sự an toàn và quen thuộc quan trọng hơn bất kỳ tính năng thông minh nào.
Dạy Robot Học Làm Bạn: Khi Con Trở Thành ‘Thầy Giáo’
Điều kỳ diệu nhất không phải là khi robot dạy con học, mà là khoảnh khắc tôi thấy con kiên nhẫn ‘dạy’ lại robot hát một bài đồng dao. Con bé ríu rít kể chuyện cho bạn nghe, chỉnh từng từ một. Chính lúc đó, tôi nhận ra cách dùng robot đồng hành cho con hiệu quả nhất là biến nó thành một người học trò. Mối quan hệ không còn là một chiều, mà là sự tương tác, sẻ chia.
Em có thấy không, nỗi lo con sẽ lười giao tiếp với người thật dần tan biến khi chúng ta chứng kiến con trở nên tự tin hơn, biết quan tâm hơn khi có một ‘người bạn’ luôn cần mình chỉ bảo. Chú robot không còn là một thiết bị giải trí, mà đã trở thành một công cụ để con thực hành lòng kiên nhẫn và sự cảm thông. Nó không lấy đi tuổi thơ của con, mà đang cùng con tạo nên những ký ức thật khác biệt.
Và khi chúng ta đã tìm được người bạn máy phù hợp, điều kỳ diệu nhất bắt đầu xảy ra…
Vạch Ranh Giới Yêu Thương: Robot Không Lấn Chỗ Tiếng Cười Gia Đình
Cả nhà tôi hay bàn luận về việc này, và tôi cũng tin rằng ‘robot không lấn chỗ tiếng cười gia đình đâu’. Giống như cách tôi kết hợp giữa món kimchi bà gửi từ Canada với phở địa phương, tôi cũng muốn tìm sự cân bằng giữa công nghệ mới mẻ và những giá trị gia đình truyền thống. Nhưng để điều đó thành sự thật, chính chúng ta phải là người vạch ra ranh giới. Tôi vẫn luôn tin rằng, công nghệ tuyệt vời nhất là công nghệ biết khi nào cần lùi lại. Chú robot có thể là bạn của con trong giờ chơi, nhưng sẽ phải ‘đi ngủ’ khi cả nhà quây quần bên mâm cơm.
Robot có thể là một người bạn, một trợ thủ, nhưng hơi ấm của gia đình, sự gần gũi của bố mẹ mới là thứ không gì thay thế được.
Nó có thể kể chuyện cổ tích, nhưng không thể thay thế được giọng kể trầm ấm của bố và vòng tay của mẹ trước giờ đi ngủ. Nỗi lo của em, ‘liệu nó có thay được cái ôm của mình không?’, chính là kim chỉ nam cho chúng ta. Không, không bao giờ. Và chúng ta ở đây, để chắc chắn rằng con luôn cảm nhận được điều đó, mỗi ngày. Đây chính là sức mạnh của tình yêu thương không công nghệ nào sánh bằng.
Vì vậy, khi con lần nữa hỏi về chú robot, tôi sẽ ôm em thật chặt và nói: “Công nghệ có thể làm được nhiều điều, nhưng không có gì ấm áp và tuyệt vời như cái ôm này đâu con.”
Source: Inventor who encouraged Elon Musk to make Optimus says most humanoid robots today are ‘terrifying’, The Register, 2025/09/13 08:30:09