Tối qua, con gái nhỏ ngồi nghịch tablet hỏi ‘AI có đau bụng không?’. Vợ tôi không vội mở Google, chỉ cầm tay con ra sân ngắm sao: ‘Má cũng không rõ, nhưng ta hỏi ông trời nhé?’
Tôi chợt nhận ra – giữa cơn bão công nghệ, điều con cần nhất không phải thông tin tức thì, mà là hơi ấm khi bàn tay mẹ dẫn con đi tìm câu trả lời. Thật lòng mà nói, đã có lúc tôi cũng lúng túng không biết nên trả lời con như thế nào.
Những đêm thức cùng vợ soạn bài, tôi thấy nhiều bà mẹ đang vật lộn giữa nỗi lo ‘con phải giỏi công nghệ’ và nỗi sợ ‘con mất hồn’.
Chia sẻ này là lời thì thầm từ một người bố nhìn vợ chắt chiu từng khoảnh khắc để con lớn lên bằng trái tim ấm, không chỉ bằng dữ liệu lạnh. Giống như cách gia đình tôi kết hợp truyền thống Hàn Quốc với lối sống Canada, chúng tôi học cách cân bằng giữa công nghệ và những giá trị cốt lõi.
‘Không biết’ – Món Quà Quý Giá Cho Con
Tôi luôn trân trọng nhất thói quen của vợ khi con hỏi những điều lạ. Thay vì vội vàng gõ ‘cách dùng AI cho con hiệu quả’ trên mạng, cô ấy mỉm cười ‘Mẹ cũng chưa từng nghĩ tới, con thử giải thích xem?’
Hôm trước, con phàn nàn ‘ChatGPT không kể chuyện cổ tích như Má’, vợ liền ngồi xuống sàn nhà: ‘Vì máy tính không nghe thấy con thở có mùi sữa nóng lúc ngủ. Ta cùng tạo câu chuyện mới nào – AI chỉ giúp in nó ra thôi’.
Những bà mẹ tôi quen đều mang gánh nặng ‘phải biết hết’ cho con. Áp lực khiến nhiều người cho con lao vào công cụ như ChatGPT từ sớm, sợ con thua thiệt.
Nhưng chính lúc đó, điều con cần là một người đồng hành. Như chị bạn tôi chia sẻ: ‘Khi con hỏi ‘AI có yêu ba mẹ không?’, tôi đã ôm con vào lòng thay vì mở điện thoại.’ Hóa ra ‘không biết’ lại là cầu nối.
Và tôi nhớ mãi khoảnh khắc con chạy vào bếp hét ‘Con dạy AI gọi vợ là bà xã rồi!’, vợ lùa tóc mai cười khẽ ‘Nhưng máy tính không cảm thấy tim đập rộn ràng khi nghe tiếng con gọi’.
Ấy là lúc tôi hiểu: việc cân bằng việc dùng AI khi nuôi con không nằm ở số giờ con cầm máy, mà ở cách mẹ biến những lần ‘thất bại’ của công nghệ thành cơ hội nắm tay con đi tìm cái đẹp trong sai sót.
Quay lại với chính bản thân, chúng ta đều cần được phép nói ‘Mẹ cũng đang học cùng con’ – đó mới là nền tảng trang bị kỹ năng thời AI cho con chân thực nhất.
Source: Prediction: This Artificial Intelligence (AI) Stock Will Be Worth $10 Trillion in 5 Years, BizToc, 2025/09/14 17:51:44
Chạm Vào Thức: Khi Làn Sóng AI Đổ Vào Nhà
Vợ tôi có quy tắc vàng: không bao giờ để màn hình thay thế đôi bàn tay. Hôm mưa, con hỏi ‘AI vẽ ra sao?’, cô ấy không mở Dall-E mà kéo con ra ban công: ‘Cùng pha màu bằng nước mưa và xà bông nhé!’.
Vừa vẽ, mẹ vừa lí nhí ‘Máy tính chỉ biết vô tình, nhưng con có thể cảm nhận từng giọt nước mát lạnh’.
Chúng ta thường lo công nghệ sẽ chiếm lấy tuổi thơ con, nhưng thực ra, nó có thể trở thành chiếc cầu nếu biết cách dẫn dắt. Như câu nói tôi rất ấn tượng: ‘AI đang thúc đẩy sự chuyển đổi nhanh chóng trong cách con người làm việc’, nhưng điều ấy không có nghĩa trẻ con phải gò lưng trước màn hình.
Một tối, con tôi đòi ‘mở AI dỗ ngủ’, vợ liền bật đèn cúc đèn pin lên tường: ‘Cùng ra sân tạo bóng hình bằng tay mẹ nào – máy tính đâu biết được hơi ấm vòng tay?’.
Rồi có lần tôi thấy vợ dừng clip YouTube quảng cáo ‘trẻ em thông minh nhờ AI’, quay sang hỏi con ‘Con nghĩ quảng cáo này có khiến con bớt buồn ngủ không?’.
Cô ấy biến những va vấp với công nghệ thành trò chơi nhận biết cảm xúc: ‘Khi con thấy buồn vì AI không hiểu mình, ta thử kể chuyện cười thay vào nhé?’.
Đấy mới là hướng dẫn trẻ tương tác với AI khôn ngoan – biến ‘công cụ’ thành bạn đồng hành, nhưng không bao giờ để nó thay thế giây phút con úp mặt vào lòng mẹ thở đều. Tôi nhận ra, những bà mẹ biết tạo ‘thời gian ngừng’ cho con tiếp xúc với tự nhiên, chính là người giữ nhịp cho trái tim con không hòa tan vào làn sóng số.
Source: Prediction: This Artificial Intelligence (AI) Stock Will Be Worth $10 Trillion in 5 Years, BizToc, 2025/09/14 17:51:44
Câu Chuyện Nhỏ Gieo Hạt Giống Lớn
Điều khiến tôi xúc động nhất là cách vợ dùng AI để dạy con về nhân tính. Một lần, con thắc mắc ‘Robot có thích được ôm không?’, cô ấy lại gần: ‘Ai cũng cần sự ấm áp, kể cả máy tính. Nhưng chỉ con mới sưởi ấm trái tim Má’. Chuyện nhỏ ấy chính là hạt mầm cho 20 kỹ năng cần thiết mà các bậc cha mẹ đang tìm kiếm – kỹ năng thấu cảm, kỹ năng đặt câu hỏi, kỹ năng biết phân biệt giữa ‘hiểu biết’ và ‘cảm thông’.
Chúng ta hay vội vã tìm ‘cách dùng AI cho con hiệu quả’, nhưng quên mất mục tiêu cuối cùng: nuôi dạy một đứa trẻ thành công và hạnh phúc trong xã hội hiện đại. Vợ tôi làm điều đó qua những hành động giản dị: khi con được ‘tập giao tiếp với AI qua trò chơi’, cô ấy luôn hỏi ‘Con định nói gì với ai đó đang buồn không?’. Thay vì lo con lệ thuộc, bà mẹ thông thái hiểu: tương lai không phải là cuộc chiến giữa con người và AI, mà là nghệ thuật hợp tác.
Tối qua, con tôi hỏi ‘Sao AI không biết được giấc mơ tối qua của con?’. Vợ trả lời: ‘Vì Má chưa kể cho nó nghe’. Rồi cô ấy dẫn con vào phòng, mở cuốn nhật ký hình vẽ của gia đình. Tôi lặng người nhìn bóng mẹ con ngồi dựa vào nhau dưới đèn vàng.
giây phút ấy, tôi hiểu trọng trách thực sự của cha mẹ thời AI: không phải dạy con dùng công cụ, mà dạy con biết khi nào cần đặt công cụ xuống để lắng nghe tiếng tim mình đập. Đây mới chính là hành trình lớn nhất – không phải tìm cách kiểm soát công nghệ, mà nuôi dưỡng trái tim biết tự định hướng.
Như những bậc cha mẹ sáng suốt đang thực hiện – chúng ta không ngăn con tiếp xúc công nghệ, mà cùng con học cách giữ tâm hồn ấm áp giữa bầu trời số lạnh.
Source: Prediction: This Artificial Intelligence (AI) Stock Will Be Worth $10 Trillion in 5 Years, BizToc, 2025/09/14 17:51:44