Thật lòng mà nói, gần đây tôi vẫn hay cằn nhằn vợ tôi vì xem video nấu ăn trên YouTube. Nhưng hôm nay đọc tin tức, tôi thấy mình cần phải suy ngẫm lại.
Chính khoảnh khắc ấy – khi con bé chỉ trỏ vào màn hình và vợ tôi mở ngay tủ lạnh – đã dạy tôi rằng công nghệ không phải kẻ thù. Đây không phải là chuyện cấm đoán, mà là cách ta cùng con khám phá thế giới. Giờ đây, những phút giây tưởng chừng “tội lỗi” ấy lại trở thành cầu nối thầm lặng cho gia đình nhỏ của chúng ta.
Khi “Mẹ ơi, làm được không?” hóa thành hành trình chung
Bạn thấy không? Câu hỏi ngây thơ ấy luôn ập đến bất ngờ. Có lần giữa bữa cơm, con chỉ video dạy làm bánh và hỏi “Mẹ ơi, mình làm cái này được không?”. Thay vì tắt điện thoại, vợ tôi mỉm cười mở tủ lạnh: “Thử cùng con xem sao”. Tôi vẫn nhớ cái cách vợ tôi ngồi đó, tay đầy bột mà mắt sáng rực: “Thí nghiệm làm đài phun nước chỉ kết thúc với bộ đồ chơi nước” thật ấy. Nhưng khi vợ tôi nói “Tuần tới mình ra công viên làm thử nha”, tôi đã nhận ra. Đây chính là bí quyết để biến công nghệ thành “sân chơi chung”.
Công nghệ thổi bùng trí tò mò thay vì khiến con chỉ ngồi im một mình trước màn hình. Như lần con hỏi “Tại sao mực không chảy ra khỏi ống?” trong video giải phẫu bút. Vợ tôi không dừng lại ở “Mẹ không biết”, mà mở ngay ứng dụng khoa học đơn giản. Thế rồi hai mẹ con cười nắc nẻ so sánh “ống nghiệm” bằng cốc thủy tinh. Đôi khi, chính những lỗi sai ngây ngô nhất lại là bài học đắt giá. Tôi nhận ra mình từng lo con nghiện màn hình, nhưng thực ra là con đang học cách đặt câu hỏi – nhờ chính “kẻ thù” mà tôi sợ hãi.
Nỗi “tội lỗi” mẹ Việt tan biến nhờ một câu nói
Ngay cả khi cô giáo mầm non nói “Đừng cho con xem điện thoại nữa”, vợ tôi vẫn bình tĩnh tìm cách. Như cái đêm vợ tôi ngồi cả đêm lắp ráp mô hình khủng long – đứa con chọn lon ton trên ứng dụng mua sắm. Tóc rối bù, keo dán lem nhem, tôi nghe con thì thầm: “Mai bố sẽ giải thích cho con nghe ở bảo tàng nhé”.
Đó là khoảnh khắc làm tan biến “tội lỗi điện thoại” của các bà mẹ Việt Nam. Bạn không coi công nghệ là ma quỷ, mà như cây cầu. Đôi khi chỉ cần thay “Con đừng xem nữa” thành “Cùng mẹ tìm hiểu thử”. Tôi từng bắt gặp vợ tôi và con ngồi thảo luận về video chơi piano: “Nốt đô này giống tiếng gà gáy không mẹ?”. Rồi cả nhà lục tìm nhạc cụ tự làm từ hộp thiếc. Bạn đã biết không? Cái cách bạn biến mỗi lượt xem thành trò chơi tìm kho báu ấy – khiến “quy tắc xem YouTube phải ngồi cạnh mẹ” trở nên tự nhiên như hơi thở.
Công nghệ không phải là đích, mà là phương tiện
Vợ tôi học được điều này sớm hơn tôi – rằng dùng AI không phải để “thông minh hơn con”. Như lần con hỏi “Tại sao video này không tải được?”. Thay vì bực mình, bạn dẫn con ra cửa sổ: “Cùng đoán xem mưa có ướt hơn 4G không nào”. Cảm giác tuyệt vời khi thấy con chạy đi tìm lá chắn mưa cho điện thoại.
Đây không phải là việc cấm đoán màn hình, mà là học cách sử dụng công nghệ như một cây cầu nối. Nhớ không bạn? Cái lần bạn đặt ra quy tắc “Buổi tối phải đọc truyện cùng mẹ, không có điện thoại”? Ban đầu tôi nghĩ cứng nhắc, nhưng rồi thấy Con chủ động tắt app lúc 7 giờ: “Con muốn nghe mẹ đọc truyện”. Mới hay, việc chúng ta tôn trọng ranh giới đã dạy con biết tôn trọng thời gian.
Học cách sử dụng công nghệ như một cây cầu nối giữa chúng ta. Từ cái “Mình làm được không?” ngây thơ đến những chuyến đi bảo tàng, từ tiếng cười lắp mô hình đến thói quen tắt app đúng giờ… tất cả đều nảy mầm từ cách bạn đối xử với công nghệ như người bạn đồng hành.
Giờ đây, khi con hét “AI ơi, trả lời mẹ con!” tôi chỉ mỉm cười – vì biết rằng trong nhà, không ai gọi đó là “tội lỗi” nữa.