Có những đêm thức khuya nhìn con ngủ, tôi chợt giật mình tự hỏi: Liệu cách nuôi dạy con hôm nay đã chuẩn bị đủ để chúng bơi giữa dòng xoáy công nghệ mai sau?
Thời chúng ta còn bắt đầu với chiếc điện thoại nắp gập, giờ đã là kỷ nguyên AI thay đổi từng giây.
Điều đó khiến bất cứ cha mẹ nào cũng bồn chồn – nhưng chính sự bồn chồn ấy là khởi nguồn cho những điều tốt đẹp.
AI không đáng sợ – nỗi sợ lớn nhất là chiếc lồng vô hình
Tôi từng thấy nhiều cha mẹ cố gắng ‘lập trình’ sẵn mọi thứ cho con: từ ứng dụng học tập đến lịch trình kín mít. Nhưng chính chúng ta mới cần được nhắc nhở: Thứ trẻ cần không phải cái lồng êm ái, mà là đôi cánh cứng cáp.
Nghệ thuật ‘buông tay đúng lúc’ của người làm cha mẹ
Nhớ lần đầu cho con tự trả tiền mua đồ ở siêu thị, con run run đếm từng đồng xu. Khoảnh khắc ấy dạy tôi bài học sâu sắc: Sai lầm hôm nay là kỹ năng sống ngày mai.
Thời đại AI đòi hỏi ở trẻ hai thứ mà máy móc không thể cạnh tranh: khả năng sáng tạo và bản lĩnh đối mặt thử thách.
Hãy thử bắt đầu bằng việc nhỏ: Để con tự lên lịch học với ứng dụng quản lý thời gian, cùng con thảo luận về đạo đức khi dùng chatbot, hay đơn giản là không làm hộ bài tập mà gợi ý cách tra cứu thông minh. Từng bước nhỏ ấy chính là cách chúng ta xây ‘hệ miễn dịch công nghệ’ cho con.
Tiết kiệm không chỉ là tiền mà còn là trải nghiệm quý giá
Khi con gái 8 tuổi đòi mua robot lắp ráp, tôi đã không đồng ý ngay. Thay vào đó, chúng tôi cùng lập ‘kế hoạch tài chính mini’: con tự đặt mục tiêu tiết kiệm từ tiền tiêu vặt, tìm hiểu cách so sánh giá cả trên mạng. Ba tháng sau, không chỉ có món đồ mong muốn, con còn học được bài học về tính kiên nhẫn và giá trị lao động.
Đó chính là cách AI phục vụ con người – không phải thỏa mãn tức thì, mà rèn luyện tư duy để đạt mục tiêu.
Hãy để trẻ hiểu: công nghệ là công cụ, còn chúng mới là người thợ lành nghề.
Sức mạnh thầm lặng của các mẹ
Tôi luôn ngưỡng mộ cách các mẹ ‘học lỏm’ công nghệ để dạy con. Những video dạy lập trình cơ bản họ xem lúc nửa đêm, những khóa học online họ tự học… Chính sự tò mò không ngừng ấy của cha mẹ là nền tảng tốt nhất để trẻ tiếp cận AI.
Bởi trước khi dạy con về thuật toán, chúng ta đang truyền cho chứng bài học quý giá hơn: tinh thần học hỏi suốt đời.
Đừng lo nếu bạn không giỏi công nghệ – chỉ cần cùng con khởi hành với thái độ ‘mình có thể học mọi thứ’, đó đã là chiến thắng đầu tiên.
Tương lai không có kịch bản sẵn – và đó là điều tuyệt vời nhất
Mỗi sáng nhìn con tung tăng đến trường, tôi lại nghĩ về thế giới 20 năm sau. Có thể lúc ấy, 60% nghề nghiệp hiện tại sẽ biến mất. Nhưng thay vì hoảng sợ, chúng ta hãy tập trung vào thứ không bao giờ lỗi thời: khả năng thích nghi.
Như cách các mẹ kiên nhẫn dạy con tự mặc áo hồi nhỏ – hãy để trẻ tự giải quyết vấn đề với công cụ công nghệ, đừng vội chỉ ra đáp án.
Bởi sau cùng, thứ định hình tương lai không phải AI hay robot, mà là những đứa trẻ biết vượt qua thử thách bằng trí tò mò và nghị lực được ươm mầm từ chính gia đình
Source: AI Transformation Manifesto: Tech Exec’s Guide To Radical Acceleration, Forbes, 16/09/2025 17:02:58.