Có bao giờ bạn thấy ánh mắt con sáng lên khi nghe kể về những robot biết suy nghĩ trong truyện cổ tích hiện đại?Những buổi tối nằm cạnh nhau đọc sách, tôi thường tự hỏi: những câu chuyện ấy sẽ vẽ nên bức tranh gì trong tâm trí non nớt của con về thế giới công nghệ đang thay đổi chóng mặt này?
Nghiên cứu cho thấy trẻ em hiểu công nghệ qua chính những câu chuyện chúng nghe hàng ngày nhiều hơn mọi bài giảng khô khan.
Và chúng ta – những người kể chuyện đầu tiên – đang vô tình viết nên tương lai mà con sẽ sống.
Tại Sao Não Bộ Chúng Ta Mê Truyện Hơn Cả Sách Hướng Dẫn?
Ngẫm mà xem, đứa trẻ nào chẳng thuộc lòng cốt truyện Doraemon nhưng lại ngái ngủ trước bài học lập trình cơ bản.
Bản chất con người ta luôn bị cuốn hút bởi những câu chuyện có nhân vật, tình tiết, cảm xúc – những thứ khô khan như mã code hay thuật toán khó có thể sánh bằng.
Khi cùng con xem phim Wall-E hay đọc truyện về chú robot biết yêu thương, trẻ không chỉ đơn thuần tiếp nhận thông tin. Chúng đang học cách yêu thương, sợ hãi, và đặt câu hỏi về thế giới quanh mình.
Cách chúng ta kể về những ‘người máy thông minh’ hôm nay sẽ định hình suy nghĩ của con về công nghệ mai sau.
Thử hỏi xem: ‘Theo con, chú robot này buồn nhất khi nào?’ – chỉ một câu hỏi nhỏ nhưng mở cánh cửa tò mò thẳm sâu trong mắt trẻ thơ.
Giữa Viễn Cảnh Kỳ Diệu Và Nỗi Lo Thái Quá
Nhớ buổi chiều con gái hỏi: ‘Bố ơi, robot có thay thế được cô giáo không?’
Câu hỏi tưởng ngây thơ ấy khiến tôi giật mình.
Trẻ nhỏ luôn nhìn công nghệ qua lăng kính đơn giản: hoặc là người bạn tốt, hoặc là kẻ thù đáng sợ.
Sứ mệnh của chúng ta không phải là vẽ ra viễn cảnh màu hồng hay hù dọa về tương lai đen tối.
Hãy cùng con khám phá sự thật nơi khoảng lưng chừng ấy – nơi trí tuệ nhân tạo vừa thông minh siêu việt nhưng cũng đầy giới hạn.
Thử kể câu chuyện về chú AI giỏi giải toán nhưng luôn cần con người dạy cách yêu thương.
Hãy hỏi con: ‘Nếu có thể dạy robot một điều, con sẽ dạy chúng làm gì?’
Cách tiếp cận ấy không chỉ giúp con hiểu công nghệ, mà còn nuôi dưỡng niềm tin vào giá trị con người không gì thay thế.
Chúng Ta Không Dạy Con Lập Trình, Mà Dạy Con Kể Chuyện Về Tương Lai
Cơn bão AI cuốn đi mọi quy chuẩn cũ, nhưng có một thứ công nghệ chẳng bao giờ cũ: nghệ thuật kể chuyện thu phục lòng người.
Nhìn con gái mải mê vẽ bức tranh ‘thành phố AI’ với những robot biết tưới cây vôi, tôi chợt hiểu: những nhà sáng tạo tương lai cần hai cánh bay – tri thức công nghệ và tâm hồn nhân văn.
Khi chúng ta dành thời gian cùng con sáng tác truyện về tương lai nơi người và máy móc cùng tồn tại, chúng ta đang ươm mầm cho thế hệ không chỉ biết dùng công nghệ mà còn định hình nó.
Như những câu chuyện cổ tích xưa kia dạy ta về đạo lý, những câu chuyện của cha mẹ hiện đại chính là chiếc cầu nối giữa con với thời đại số.
Bởi cuối cùng thì, đúng không? AI nào có biết kể những câu chuyện đi sâu vào tận trái tim như lời thủ thỉ của mẹ cha mỗi đêm…
Source: AI on Screen premiere: “Sweetwater” short film explores new AI narratives, Blog Google, 2023-09-17