Có một sự thật thú vị trong thế giới lập trình: nhiều người có thể viết code dễ dàng, nhưng lại gặp khó khăn khi đọc và hiểu code của người khác. Tại sao lại như vậy? Và trong kỷ nguyên AI, khi máy móc có thể tạo ra code nhanh chóng, kỹ năng đọc hiểu code lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Tại Sao Đọc Code Lại Khó Đến Vậy?
Khi viết code, bạn thường có sẵn một mô hình tinh thần về vấn đề cần giải quyết và cách thức thực hiện. Bạn hiểu rõ từng dòng code mình viết ra vì chính bạn là người tạo ra chúng. Nhưng khi đọc code của người khác, bạn phải xây dựng lại mô hình đó từ đầu – giống như bước vào một căn phòng tối mà không biết công tắc đèn ở đâu.
Vì thế đọc code khiến anh em hay “đau đầu” thế này!
Theo nghiên cứu từ IEEE, các nhà phát triển phần mềm dành một lượng thời gian đáng kể để đọc mã nguồn. Nếu code không được viết với khả năng đọc hiểu, nó sẽ ảnh hưởng đến thời gian bảo trì sau này.
Giống như khi con gái tôi chơi xếp hình – việc xếp các mảnh ghép lại thì dễ, nhưng hiểu được bức tranh tổng thể từ những mảnh ghép rời rạc mới là thách thức thực sự!
Và trong thời đại AI này, vấn đề còn phức tạp hơn nhiều!
Tại Sao Đọc Code Vẫn Khó Kể Cả Khi AI Viết Code Dễ Dàng?
Với sự trợ giúp của các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), việc tạo ra code đã trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Chỉ cần một gợi ý, AI có thể viết cả hàm code cho bạn. Thật tuyệt phải không? Nhưng như tác giả Khalil Idiallo chia sẻ: “Khi AI có thể tạo ra vô số code, nó khiến chúng ta muốn bỏ qua việc đọc hiểu.”
Bỏ qua đọc code? Thế là tự rước họa vào thân rồi!
Điều này giống như được đưa vào giữa một trận boss fight trong game mà không biết câu chuyện phía trước – bạn sẽ hoàn toàn bối rối! Việc kế thừa hoặc tạo ra code mà bạn không hiểu sẽ dẫn đến những hệ quả khôn lường.
Nghiên cứu về Kiểm tra Khả năng Đọc Code cho thấy tầm quan trọng của việc đánh giá khả năng đọc hiểu code trong phát triển phần mềm.
Xây Dựng Mô Hình Tinh Thần: Tại Sao Đây Là Chìa Khó Đọc Code?
Mô hình tinh thần là thứ bạn xây dựng khi đọc code – bản đồ nội tâm về cách hệ thống hoạt động, những phần phức tạp ở đâu, cái gì phụ thuộc vào cái gì. Không có nó, bạn chỉ đang nhìn chằm chằm vào những dòng text vô nghĩa.
Dù khó, mỗi lần hiểu code là một bước nhỏ đến sản phẩm tuyệt vời cho cộng đồng!
Jake Worth so sánh việc này với việc đọc các tiền lệ pháp lý – bạn phải theo dõi từng trường hợp, đọc chúng, và lắp ghép vào hiểu biết rộng hơn về luật pháp. Đọc không chỉ là việc xem qua code từng dòng một.
Trisha Gee chỉ ra một nghịch lý thú vị: “Ngôn ngữ máy tính là ngôn ngữ duy nhất mà người ta học viết trước khi học đọc.” Điều này thật không cân bằng khi chúng ta thực sự đọc code thường xuyên hơn viết code.
Vì thế, anh em ơi – phải tập trung đọc code thôi, cực kỳ cần thiết đó!
Làm Thế Nào Để Nâng Cao Kỹ Năng Đọc Code Trong Kỷ Nguyên AI?
1. Bắt đầu với code nhỏ: Giống như học đọc sách, hãy bắt đầu với những đoạn code ngắn và đơn giản trước khi tiến đến những hệ thống phức tạp.
2. Đọc code có chủ đích: Đặt câu hỏi khi đọc – code này giải quyết vấn đề gì? Tại sao tác giả làm theo cách này?
3. Sử dụng AI như công cụ hỗ trợ: Dùng AI để giải thích code khó hiểu, nhưng luôn tự mình kiểm tra và xác nhận lại.
4. Thực hành đọc code thường xuyên: Dành thời gian mỗi ngày để đọc và phân tích code của người khác – trên GitHub, trong dự án công ty, hoặc từ các nguồn mở.
5. Viết code dễ đọc: Hãy nghĩ đến người sẽ đọc code của bạn sau này. Đặt tên biến rõ ràng, thêm comments có ý nghĩa, và tổ chức code một cách logic.
Tương Lai Của Việc Đọc Code Trong Kỷ Nguyên AI Sẽ Như Thế Nào?
Trong thế giới mà AI ngày càng mạnh mẽ, kỹ năng đọc và hiểu code không những không mất đi giá trị, mà trái lại càng trở nên quý giá. AI có thể giúp chúng ta viết code nhanh hơn, nhưng chỉ con người mới có thể thực sự hiểu được ý nghĩa và ngữ cảnh đằng sau những dòng code đó.
Giống như việc dạy con đọc sách – ban đầu có thể khó khăn, nhưng một khi đã thành thạo, cả thế giới tri thức sẽ mở ra trước mắt. Việc đọc code cũng vậy – đó là cánh cửa mở ra sự hiểu biết sâu sắc về công nghệ và khả năng giải quyết vấn đề một cách sáng tạo.
Hãy nhớ: trong hành trình phát triển nghề nghiệp, khả năng đọc hiểu code sẽ là kỹ năng phân biệt bạn với máy móc – và mang lại cho bạn lợi thế cạnh tranh bền vững trong tương lai.
Source: Writing Code Is Easy. Reading It Isn’t, Idiallo, 2025/09/08 12:29:12