Nhà mình cuối cùng cũng yên tĩnh rồi em nhỉ. Anh nghe thấy cả tiếng đồng hồ tích tắc trên tường, một âm thanh hiếm hoi sau cả ngày dài. Thú vị là, anh vừa thấy em lướt điện thoại, nhưng anh biết em không phải đang giải trí đâu. Ánh mắt em tập trung, khẽ chau mày, chắc lại đang tìm hiểu cách bảo vệ con khỏi những nội dung không phù hợp trên mạng. Chỉ cần em nhìn như vậy, anh lại nghĩ mãi về một câu hỏi cứ quanh quẩn trong đầu: Làm sao để chúng ta có thể trao cho con chiếc chìa khóa vào thế giới kỹ thuật số rộng lớn này, mà không đánh mất đi sự an toàn và không gian riêng của gia đình mình? Còn nhớ lúc đầu, anh cũng nghĩ thế này phức tạp quá! Nhưng giờ thì… anh cứ nghĩ, liệu công nghệ, như AI chẳng hạn, có thể trở thành một người bạn đồng hành, giúp chúng ta làm điều đó không, thay vì chỉ là một nỗi lo canh cánh bên lòng?
Bắt đầu từ những lựa chọn nhỏ bé, như cách em luôn vun vén cho gia đình
Giống như những lần anh kể chuyện cổ tích vậy… anh nhớ có lần em đã dành cả buổi tối chỉ để tìm một ứng dụng chia sẻ ảnh riêng tư cho cả đại gia đình mình. Mọi người thì bảo cứ dùng mạng xã hội cho tiện, nhưng em lắc đầu. Em nói, ‘Những khoảnh khắc này là của riêng nhà mình thôi’. Đây chính là khoảnh khắc tuyệt vời nhất! Lúc đó, anh chỉ nghĩ đơn giản là em cẩn thận. Nhưng giờ anh hiểu, đó chính là một bước đi nhỏ bé nhưng đầy ý thức để bảo vệ thế giới của chúng ta.
Là một người cha Hàn-Canada, anh luôn nghĩ đến cách nền văn hóa của chúng ta có thể giúp con phát triển giữa hai thế giới. Nó khiến anh nghĩ, có lẽ cách dùng AI cho con để cân bằng công nghệ và gia đình cũng nên bắt đầu như vậy. Không phải là những hệ thống kiểm soát phức tạp, mà có thể chỉ là một công cụ AI nho nhỏ giúp mình sắp xếp lại kho ảnh gia đình, tự động tạo thành những album kỷ niệm mà chỉ chúng ta mới xem được. Mình cùng nhau khám phá, biến nó thành một cuộc phiêu lưu nho nhỏ, giống như cách em và anh vẫn luôn cùng nhau làm mọi việc. Anh tin rằng chính những lựa chọn có chủ đích như thế sẽ dần dần tạo nên một ‘ngôi nhà số’ vững chãi, được xây nên từ tình yêu và sự quan tâm của hai chúng ta.
Khi AI trở thành ‘người gác cổng’ thầm lặng cho ngôi nhà số của mình
Mỗi tối, sau khi các con đã ngủ, anh thường thấy em lặng lẽ kiểm tra lại các thiết lập trên máy tính bảng của con. Anh trân trọng sự chăm chút đó vô cùng. Nhưng đôi khi anh cũng lo em mệt, và lo rằng việc kiểm soát quá mức có thể tạo ra khoảng cách.
Liệu có phải mình đang lo quá không? Anh tự hỏi, liệu chúng ta có thể xây dựng không gian số an toàn nhờ AI không? Anh có đọc về những công cụ thông minh có thể học hỏi thói quen của con, đưa ra những gợi ý phù hợp thay vì cấm đoán một cách cực đoan. Nó không chỉ giới hạn thời gian, mà còn có thể gợi ý những nội dung học tập bổ ích khi con đang xem video giải trí. Việc kiểm soát thiết bị điện tử cùng con với AI theo cách này, có lẽ sẽ bớt căng thẳng hơn cho cả bố mẹ và con cái. Nó không phải là sự giám sát, mà là một sự đồng hành thầm lặng. Điều cần hơn là sự thấu hiểu, chỉ dẫn cho con sự cảnh giác và kỹ năng tự bảo vệ mình trên không gian mạng, và có lẽ một ‘người bạn’ AI có thể giúp chúng ta làm điều đó một cách nhẹ nhàng hơn. Em nghĩ sao?
Cuộc phiêu lưu mới: Cùng con khám phá thế giới số bằng AI
Và điều tuyệt nhất, anh nghĩ, là mình có thể biến công nghệ từ một thứ phải ‘quản lý’ thành một thứ để cả nhà cùng nhau ‘khám phá’. Thay vì chỉ lo lắng, tại sao chúng ta không thử đồng hành cùng con khám phá thế giới số bằng AI? Mình có thể cùng con dùng những công cụ AI sáng tạo để vẽ một bức tranh, viết một câu chuyện cổ tích về chính gia đình mình, hay thậm chí là tạo ra một bản nhạc vui nhộn.
Con sẽ thấy công nghệ không phải là thứ để tiêu thụ một cách thụ động, mà là một sân chơi sáng tạo vô tận.
Chắc chắn sẽ có những lúc bối rối và thất bại, cứ như chơi trò xếp hình mà không có tờ hướng dẫn vậy. Nhưng anh tin rằng chính những trải nghiệm ‘thử và sai’ đó sẽ dạy cho con bài học quý giá hơn bất kỳ ứng dụng giáo dục nào: sự kiên trì, khả năng giải quyết vấn đề, và quan trọng nhất là niềm vui khi được học hỏi cùng cha mẹ. Và quan trọng hơn, con sẽ thấy bố mẹ luôn ở bên, sẵn sàng học hỏi và lớn lên cùng con.
Con đường phía trước có thể còn nhiều điều mới mẻ và thách thức, em à. Trẻ em ngày nay rất thông thạo công nghệ và có thể dễ dàng vượt qua sự quản lý của cha mẹ. Nhưng anh tin, chỉ cần chúng ta không coi công nghệ là kẻ thù mà học cách làm bạn với nó một cách khôn ngoan, gia đình mình sẽ ổn thôi. La bàn của chúng ta không nằm ở bất kỳ ứng dụng nào, mà chính là tình yêu thương và sự quan tâm chúng ta dành cho nhau. Chỉ cần mình cùng nhìn về một hướng, chúng ta sẽ luôn tìm thấy con đường đúng đắn.
Source: These open-source replacements convinced me I don’t need Google anymore, Makeuseof, 2025/09/13