Bạn có tưởng tượng được không—một kỳ thi ngoại ngữ, nơi học sinh không bị cấm dùng AI mà còn được khuyến khích khai thác nó? Điều đó sắp diễn ra ở Đan Mạch từ năm 2026, mang đến những suy ngẫm sâu sắc về AI trong giáo dục. Học sinh trung học khi bước vào phần thi nói tiếng Anh sẽ được cấp một giờ chuẩn bị, trong đó có thể dùng tất cả công cụ, kể cả AI. Sau đó, các em vẫn phải trực tiếp trình bày trước giám khảo bằng giọng nói và phong cách riêng. Chính phủ nói đây là cách vừa ngăn gian lận, vừa giúp học sinh phát triển cá tính ngôn ngữ. Thử nghĩ xem—đây chẳng phải là một bước ngoặt đầy bất ngờ trong hành trình học tập sao?
Thí nghiệm AI trong thi cử tại Đan Mạch: Cơ hội hay thách thức?
Tin tức này không chỉ đơn giản là cho phép học sinh mang thêm một công cụ vào phòng thi. Nó là tín hiệu cho thấy giáo dục đang thay đổi cách nhìn về công nghệ. Theo Bộ Giáo dục Đan Mạch, đây sẽ là một chương trình thử nghiệm AI trong giáo dục, chỉ áp dụng cho phần thi nói, và chỉ với những trường tình nguyện tham gia (nguồn). Ý tưởng là: học sinh có thể sử dụng AI để thu thập ý tưởng, luyện tập cách diễn đạt, nhưng cuối cùng vẫn phải thể hiện bằng chính giọng nói và sự tự tin của mình. Đó là sự kết hợp giữa tiện ích của công nghệ và giá trị không thể thay thế của con người.
Cha mẹ cần chuẩn bị gì cho con trong kỷ nguyên AI?
Bộ trưởng Giáo dục Mattias Tesfaye từng nói: “Học sinh lớn lên trong cả thế giới số lẫn thế giới thực. Ta cần chuẩn bị cho các em đối diện với thực tế sau khi rời ghế nhà trường” (nguồn). Nghe có vẻ xa xôi, nhưng thật ra liên quan mật thiết đến con cái chúng ta. Khi các em còn nhỏ, chúng ta đã phải lo cân bằng giữa màn hình và sân chơi. Rồi lại thêm việc cân bằng giữa học tập và vui đùa. Những trăn trở ấy không hề nhỏ. Nhưng cũng chính trong sự cân bằng đó, con sẽ học được cách bước chân vững vàng vào một thế giới vừa ảo vừa thật.
Hãy thử tưởng tượng: một buổi chiều, thay vì chỉ để con xem video học tiếng Anh, ta có thể cùng con dùng một ứng dụng gợi ý câu chuyện, rồi khuyến khích con sáng tạo tiếp phần kết. Ôi trời ơi, chỉ nghĩ đến việc con tự tin nói tiếng Anh với sự hỗ trợ của AI thôi là tim tôi đã rộn ràng! Công nghệ làm mồi lửa, nhưng chính con mới là người thổi bùng trí tưởng tượng. Đó chính là tinh thần mà Đan Mạch đang thử nghiệm.
Dùng AI trong thi cử: Nuôi dưỡng kỹ năng thật thế nào?
Một số người lo lắng rằng việc cho phép dùng AI trong thi cử sẽ khiến học sinh lười suy nghĩ. Nhưng nếu nhìn kỹ, kỳ thi này vẫn giữ nguyên phần cốt lõi: học sinh phải trình bày trực tiếp. AI chỉ hỗ trợ giai đoạn chuẩn bị. Chính vì thế, thay vì coi AI là chiếc nạng, hãy coi nó là tấm bản đồ. Nó có thể chỉ đường, nhưng việc đi thế nào, ngắm cảnh ra sao, lại phụ thuộc vào con chúng ta.
Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng đây là cơ hội để học sinh rèn các kỹ năng thật: biết cách đặt câu hỏi cho AI, biết cách kiểm chứng thông tin, biết cách biến ý tưởng thành lời nói của riêng mình (nguồn). Những kỹ năng này có thể còn quý giá hơn điểm số đơn thuần, vì chúng sẽ đồng hành với con trong bất kỳ lĩnh vực nào sau này.
3 bước cha mẹ giúp con cân bằng công nghệ và kỹ năng
Nghe thì có vẻ chuyện của năm 2026 ở tận châu Âu, nhưng thực ra đây là tiếng chuông cho tất cả chúng ta. Cha mẹ có thể bắt đầu từ những việc nhỏ cân bằng công nghệ và học tập:
- Khuyến khích tò mò: Khi con hỏi một câu khó, thay vì chỉ trả lời, hãy cùng con tìm cách khai thác công cụ tìm kiếm hoặc ứng dụng thông minh, rồi bàn xem đâu là câu trả lời hợp lý.
- Cân bằng thời gian: Dành những khoảng không gian ngoài trời, chơi các trò đơn giản như đố chữ khi đi dạo. Vừa vui, vừa nuôi dưỡng khả năng ngôn ngữ tự nhiên.
- Rèn tư duy phản biện: Nếu con đọc một thông tin từ AI, hãy hỏi: “Con nghĩ điều này có đúng không? Vì sao?” Những câu hỏi ấy gieo hạt giống phân tích và tự tin.
Như những buổi tối cả nhà quây quần bên nồi lẩu, ta có thể cùng con thử đặt câu hỏi với AI như một trò chơi. Hoặc một trò nhỏ khác: khi cả nhà ăn tối, mỗi người nêu một ý tưởng ngẫu nhiên (ví dụ: “Nếu cái bàn có thể nói chuyện?”). Sau đó, cả nhà cùng nhau tạo một đoạn hội thoại ngắn. Đây là cách để con luyện sáng tạo giống như đang ‘thi nói’ nhưng trong không khí vui vẻ.
Hành trình đồng hành cùng con giữa AI và giáo dục
Khi đọc về Đan Mạch, có thể nhiều cha mẹ sẽ nghĩ: “Liệu con mình có sẵn sàng cho một thế giới như vậy?” Câu trả lời không đến trong một ngày. Nó đến từ những buổi tối ấm áp, những cuộc trò chuyện nhỏ bé, những lần để con thử và sai rồi đứng dậy. Công nghệ sẽ thay đổi nhanh chóng, nhưng tình yêu, sự đồng hành, và khả năng truyền cảm hứng của gia đình mới là nền tảng vững chắc.
Khi chúng ta cùng con chơi trò sáng tạo câu chuyện bên bàn ăn, không ngờ đó chính là bước đệm cho con tự tin trong kỷ nguyên AI! Và biết đâu, vài năm nữa, khi kỳ thi của con chúng ta cũng có sự hiện diện của AI, ta sẽ mỉm cười nhớ lại: mình đã bắt đầu chuẩn bị từ những bước nhỏ hôm nay. Đó không chỉ là chuyện điểm số, mà là hành trình để con học cách vừa dựa vào công cụ hiện đại, vừa giữ được giọng nói chính mình.
Source: Danish students to be allowed to use AI for English exams, Economic Times, 2025-08-22 11:11:56