Đêm đã khuya rồi em nhỉ. Cả nhà đã chìm vào giấc ngủ, trong không gian tĩnh lặng này, chỉ có anh và em ngồi đối diện nhau, thật bình yên. Những bộn bề của ban ngày đã qua đi, giờ là khoảnh khắc trọn vẹn của chúng ta.
Lúc nãy trước khi đi ngủ, anh có lướt tin tức một chút, lại thấy toàn là chuyện về trí tuệ nhân tạo. Nghe tin các tập đoàn lớn đặt cược cả tương lai vào đó, anh chợt nghĩ đến gương mặt của con mình. ‘Thế giới mà đứa trẻ này sẽ sống rồi sẽ ra sao?’.
Tự nhiên trong lòng anh thấy hơi vội vã, thậm chí có chút hoang mang không biết phải dạy con điều gì. Nhưng rồi nhìn em, những lo lắng đó lại được thay thế bằng một suy nghĩ khác. Biết đâu AI không phải là thứ gì đó đáng sợ, mà lại giống như một hộp bút màu mới, giúp con mở rộng trí tưởng tượng thì sao?
Hôm nay, anh không muốn nói chuyện kỹ thuật đâu, chỉ muốn cùng em chia sẻ về những điều nhỏ bé, ấm áp mà chúng ta có thể làm cùng con.
Đầu tiên, chúng ta hãy cùng nhau hít một hơi thật sâu
Thành thật mà nói, đôi khi anh cảm thấy hụt hơi khi cố gắng chạy theo tốc độ của thế giới… và rồi tự dằn vặt bản thân tại sao không biết đủ nhiều về AI. Công nghệ mới ra hôm qua, hôm nay đã có thể trở thành lỗi thời. Đặc biệt trong xã hội mình, áp lực về giáo dục rất lớn, nên việc lo lắng con sẽ bị tụt lại phía sau là điều khó tránh khỏi. Xung quanh mọi người đã bàn tán về các lớp học lập trình, các chương trình đào tạo tài năng AI. Mỗi lần như vậy, cả anh và em đều cảm thấy lòng rối bời. Có phải em cũng từng cảm thấy như vậy không?
Nhưng em à, chúng ta đừng tự đặt lên vai mình gánh nặng quá lớn. Chúng ta không cần phải trở thành chuyên gia về trí tuệ nhân tạo. Điều quan trọng hơn là trở thành người dẫn đường vững chắc bên cạnh con. Dù thế giới thay đổi thế nào, vẫn có những giá trị không bao giờ cũ, phải không em?
Đó là sự tò mò không ngại điều mới, là sự kiên trì để đứng dậy sau thất bại, và là một trái tim ấm áp biết đồng cảm với nỗi đau của bạn bè. Đây là những điều mà công nghệ không thể dạy được, chỉ có chúng ta mới có thể trao cho con. Nỗ lực bền bỉ là kỹ năng giúp trẻ thành công hơn cả chỉ số IQ. Hãy xem hành trình này không phải là một cuộc chạy nước rút, mà là một cuộc marathon mà cả gia đình mình cùng nhau học hỏi và trưởng thành, em nhé.
Thay vì ‘cuộc xâm lăng của robot’, sao mình không nghĩ đó là một ‘sân chơi kỹ thuật số’?
Nghe đến trí tuệ nhân tạo, người ta thường cảm thấy nó thật lạnh lùng và phức tạp, nhưng sao chúng ta không thử nghĩ về nó như một ‘sân chơi kỹ thuật số’ mới mẻ? Giống như ngày xưa khi anh lớn lên giữa hai nền văn hóa Hàn Quốc và Canada, anh chơi với những khối xếp hình hay cục đất nặn nhưng cũng tiếp xúc với đồng hồ điện tử có máy tính – thiết bị ‘thông minh’ nhất thời đó. Còn bây giờ, những đứa trẻ có thể chơi với những công cụ biến mọi tưởng tượng thành tranh vẽ, thậm chí là viết nên một câu chuyện cổ tích. Nghĩ cũng thật buồn cười, phải không em?
Cuối tuần này, hay là mình thử cùng con chơi với một công cụ AI vẽ tranh xem sao? Mình có thể gợi ý những ý tưởng ngộ nghĩnh như ‘một chú voi hồng bay trên trời’ hay ‘một con mèo ngủ trên đám mây cầu vồng’. Em có tưởng tượng được ánh mắt lấp lánh của con khi thấy ý tưởng đó hiện ra thành một bức tranh không? Điều quan trọng không phải là tạo ra một tác phẩm hoàn hảo. Mà chính là quá trình cả nhà cùng nhau cười đùa, cùng nhau tưởng tượng và sáng tạo. Đó mới là điều ý nghĩa. Trong quá trình đó, con sẽ học được cách dùng AI cho con một cách thật tự nhiên và vui vẻ.
Từ câu hỏi ‘Tại sao?’ đến ‘Nó hoạt động như thế nào nhỉ?’
Con mình lúc nào cũng hỏi ‘Tại sao?’, em nhỉ. Sự tò mò vô tận ấy chính là cách con học hỏi về thế giới. Chúng ta có thể dùng chính sự tò mò đó để nói về trí tuệ nhân tạo một cách tự nhiên. Ví dụ, mình có thể giải thích tại sao các dịch vụ xem phim lại có thể gợi ý đúng những bộ phim cả nhà mình đều thích, hay tại sao các trang mua sắm online lại biết chính xác món đồ mình đang cần.
‘Đây không phải phép thuật đâu, mà là nhờ một chương trình máy tính thông minh đã học rất kỹ về sở thích của nhà mình đấy. Người ta gọi đó là trí tuệ nhân tạo’. Mình có thể giải thích cho con một cách đơn giản và thú vị như vậy. Giống như một trò chơi thám tử, cùng con khám phá ‘công nghệ đằng sau phép thuật’. Qua những cuộc trò chuyện như thế, con sẽ không chỉ đơn thuần sử dụng công nghệ, mà còn tò mò về nguyên lý hoạt động của nó. Và điều tuyệt vời nhất là, chúng ta cũng trở thành những người bạn đồng hành, cùng học hỏi trên hành trình khám phá này.
Sức mạnh vượt lên trên công nghệ, quan trọng hơn bao giờ hết
Dù thế giới ngoài kia chỉ toàn nói về AI, nhưng hôm nay khi nhìn em ở bên con, anh lại một lần nữa nhận ra điều quan trọng nhất. Lúc con buồn vì cãi nhau với bạn, em đã không vội đưa ra giải pháp, mà chỉ lặng lẽ lắng nghe, đọc vị cảm xúc của con và ôm con vào lòng. Một AI dù thông minh đến đâu cũng không thể dạy con cách đồng cảm và an ủi chân thành như vậy.
AI là một công cụ rất mạnh mẽ, nhưng sử dụng công cụ đó với trái tim như thế nào, với tầm nhìn ra sao, cuối cùng vẫn do con người quyết định. Việc cân nhắc lợi ít và rủi ro khi trẻ dùng AI là cần thiết, nhưng giá trị lớn nhất chúng ta có thể trao cho con chính là những điều này. Tư duy phản biện, khả năng hợp tác để tìm ra giải pháp tốt hơn, và trên hết là lòng trắc ẩn. Anh tin rằng, chính những giá trị nhân văn này mới là hành trang thật sự giúp con tỏa sáng trong thời đại trí tuệ nhân tạo. Những đứa trẻ có tính kiên trì tin rằng nỗ lực của mình sẽ được đền đáp, vì vậy luôn chăm chỉ hoàn thành mục tiêu. Sự ấm áp mà em dành cho con mỗi ngày, anh tin chắc rằng, đó sẽ là sức mạnh để con vững bước dù tương lai có ra sao.
Chúng ta không cần phải lo lắng về tương lai của con khi chúng ta trao cho con thứ không thể bị thay thế – tình yêu thương và sự đồng cảm. Đó chính là hành trang quý giá nhất mà công nghệ nào cũng không thể sao chép.
Source: Snowflake tops Fortune Future 50, new CFO highlights AI leadership, Fortune, 2025/09/15 10:03:12Latest Posts