Trong thế giới AI đang thay đổi mọi thứ, thế hệ trẻ Việt Nam tìm kiếm nghề nghiệp ít bị ảnh hưởng bởi tự động hóa. Và họ đang tìm thấy chúng ở những nơi ít ngờ tới nhất, với những nghề truyền thống bền vững.
Sự Thay Đổi Ngoạn Mục Trong Tư Duy Nghề Nghiệp Của Gen Z?
Bạn có biết rằng 42% Gen Z đang làm việc hoặc đào tạo cho các nghề thủ công? Đây không phải là con số ngẫu nhiên. Theo khảo sát của Resume Builder, đây là sự chuyển hướng đáng kinh ngạc so với nhiều thập kỷ chỉ tập trung vào con đường đại học.
Điều thú vị là 37% trong số họ đã có bằng cử nhân – chứng tỏ ngay cả những người tốt nghiệp đại học cũng đang đánh giá lại giá trị của đầu tư học thuật.
Cái se lạnh của những ngày thu tháng Chín dường như cũng mang theo làn gió mới trong tư duy nghề nghiệp. Thay vì chạy theo những công việc văn phòng dễ bị tự động hóa, thế hệ trẻ đang tìm đến những nghề đòi hỏi kỹ năng thực tế và khả năng sáng tạo không thể thay thế bằng máy móc.
Sức Hút Của Những Nghề ‘Chống Lại AI’ Cho Người Trẻ Việt?
Lý do đằng sau xu hướng này thật rõ ràng: an toàn nghề nghiệp. WebProNews cho biết ứng dụng vào các chương trình điện và nước tăng tới 30%, với nhiều người trẻ coi đây là lá chắn bảo vệ trước làn sóng tự động hóa.
Đến 77% Gen Z ưu tiên chọn nghề khó bị máy móc thay thế – con số này nói lên tất cả nỗi lo của thế hệ các em ấy!
Nghĩ mà xem, chuyện này cũng giống như chọn một con đường leo núi vững chắc thay vì một chiếc thang máy có thể ngừng hoạt động bất cứ lúc nào. Cả hai đều đưa bạn lên cao, nhưng một bên cho bạn sự chủ động hoàn toàn.
Khoảng Trống Giữa Nhận Thức Và Thực Tế Nghề Nghiệp?
Mặc dù có những tín hiệu tích cực, vẫn tồn tại một khoảng cách đáng kể giữa nhận thức và hành động. Chỉ 16% phụ huynh tin rằng bằng đại học đảm bảo an ninh nghề nghiệp lâu dài, nhưng 75% Gen Z vẫn dự định theo đuổi đại học.
Báo cáo từ Jobber chỉ ra rằng 76% Gen Z nói rằng đại học được khuyến khích tích cực ở trường trung học, nhưng chỉ 31% nhớ đến việc trường dạy nghề được đề cập. Đây chính là điểm then chốt: chúng ta cần một câu chuyện mới đặt giáo dục nghề nghiệp ngang hàng với đại học.
Chúng ta cần làm nhiều hơn là chỉ ra những gì không ổn – chúng ta cần một tầm nhìn mới
Là một người cha, tôi thấy điều này thật đáng suy ngẫm…
Cho đến khi đó, quá nhiều người trẻ sẽ bị dẫn theo một con đường tốn kém mà không phù hợp với thực tế thị trường việc làm ngày nay.
Làm Thế Nào Để Khám Phá Nghề Truyền Thống Phù Hợp?
Làm thế nào để biết một nghề thủ công có phù hợp? Câu trả lời nằm ở trải nghiệm thực tế. ‘Hãy theo chân một thợ lành nghề, nhận công việc mùa hè với một doanh nghiệp dịch vụ, hoặc tham gia chương trình học nghề trước’, một chuyên gia khuyên.
Báo cáo cho thấy 59% Gen Z không ứng tuyển vào các chương trình học nghề đơn giản vì họ không biết đủ về chúng. Khả năng hiển thị và kinh nghiệm thực hành càng nhiều, người trẻ càng dễ dàng nhận ra đây có phải là con đường phù hợp hay không.
Điều này giống như thử một món ăn mới – bạn không thể biết mình có thích nó hay không cho đến khi nếm thử. Và đôi khi, những món ‘truyền thống’ lại mang đến hương vị bất ngờ nhất.
Sức Mạnh Của Cơ Hội Và Sự Kiên Trì Trong Nghề Truyền Thống
Các nghề thủ công không chỉ là về kỹ năng kỹ thuật. Chúng đòi hỏi sự kiên trì, khả năng giải quyết vấn đề và sẵn sàng làm việc trong môi trường năng động. Nhưng phần thưởng là xứng đáng.
Câu chuyện của Amber Starling là minh chứng rõ ràng: khởi nghiệp với một chiếc máy hút bụi và 100 đô la dụng cụ, giờ công ty của cô ấy tạo ra khoảng 500,000 đô la mỗi năm. Đây là điều có thể xảy ra khi làm việc chăm chỉ và tham vọng gặp được cơ hội.
Cơ hội không chỉ giới hạn ở các nghề được cấp phép. Các lĩnh vực như chăm sóc bãi cỏ, rửa xe áp lực, làm sạch ô tô và vệ sinh nhà ở cũng đang phát triển mạnh. Mỗi lĩnh vực đều mang lại cơ hội để làm chủ, kiếm nhiều hơn và làm việc theo điều kiện của riêng mình.
Hướng Về Một Tương Lai Đa Dạng Và Bền Vững Cho Gen Z Việt
Khi chúng ta nhìn về tương lai, rõ ràng rằng không có một con đường duy nhất nào dẫn đến thành công. Sự đa dạng trong lựa chọn nghề nghiệp không chỉ là điều cần thiết – đó là sức mạnh của một xã hội linh hoạt và bền vững.
Càng khuếch đại những câu chuyện thành công trong các ngành nghề thủ công, trong trường học và trên khắp các nền tảng, người trẻ càng nhìn nhận các nghề này đúng với bản chất của chúng: kiên cường, bổ ích và đầy cơ hội.
Đại học vẫn có thể rất đáng giá nếu đó là nơi đam mê nghề nghiệp của bạn dẫn đến. Nhưng quan trọng là nhận ra rằng đó không phải là con đường duy nhất. Mỗi người trẻ xứng đáng có cơ hội khám phar tất cả các lựa chọn của mình, và tìm ra con đường phù hợp nhất với tài năng và nguyện vọng của riêng họ.
Trong một thế giới không ngừng biến đổi, sự linh hoạt và cởi mở với mọi khả năng chính là chìa khóa để xây dựng một tương lai nghề nghiệp vững chắc và viên mãn.
Và tương lai ấy, tôi tin là sẽ rất tươi sáng!
Source: Why ‘Old School’ Jobs Meet The New Criteria For A Rewarding Career, Forbes, 2025/09/09 17:00:00