Tối qua, nhìn con say sưa trò chuyện với chiếc loa thông minh, mình chợt nghĩ: liệu những đứa trẻ của chúng ta đang học từ công nghệ, hay chính chúng đang dạy cho công nghệ cách trở nên ‘người’ hơn? Có lẽ đây là câu chuyện mà bất kỳ cha mẹ nào thời nay cũng đang trải qua…
Khi Con Hỏi Máy Móc Đủ Thứ
Chắc hẳn ba mẹ nào cũng từng trải qua khoảnh khắc ấy: con quay sang hỏi trợ lý ảo đủ thứ trên đời, từ ‘tại sao trời mưa’ đến ‘ông già Noel có thật không?’. Vừa thấy hay vì con tò mò học hỏi, lại vừa hơi lo lắng không biết công nghệ có ảnh hưởng đến cách con giao tiếp thật không.
Nhưng nghĩ kỹ lại, có lẽ đây chính là cơ hội để chúng ta dạy con về sự tử tế — ngay cả với những thứ không phải con người. Khi con học cách nói ‘làm ơn’ và ‘cảm ơn’ với trợ lý ảo, đó không phải là vì sợ robot giận, mà là vì chúng ta muốn con hiểu: lòng tốt nên được trao đi cho tất cả mọi thứ xung quanh.
Cân Bằng Giữa Màn Hình Và Những Cái Ôm
Làm cha mẹ thời nay đôi khi thật mệt mỏi phải không? Vừa muốn con tiếp cận công nghệ để không bị tụt hậu, lại vừa sợ con mất đi những kết nối thật. Những buổi tối cả nhà cùng nấu ăn, những câu chuyện trước giờ ngủ — đó mới là những khoảnh khắc quý giá nhất cho tương lai của con.
Mình nhận ra rằng, không phải cứ cấm đoán công nghệ là tốt, mà quan trọng là chúng ta dạy con cách sử dụng nó một cách có ý thức. Như cách vợ mình vẫn làm: sau 30 phút chơi với iPad là cả nhà lại cùng nhau làm thủ công hoặc đọc sách. Cứ thế, công nghệ và tình cảm gia đình tự nhiên cân bằng nhau.
Những Bài Học Từ Trái Tim
Có bao giờ bạn tự hỏi: liệu những cái ôm ấm áp, những lời thì thầm yêu thương mỗi tối có phải là thứ sẽ hình thành nên những AI biết yêu thương trong tương lai? Khi con dạy loa thông minh hát lại bài hát ru của mẹ, có lẽ đó chính là cách chúng ta đang gieo những hạt giống đầu tiên cho một thế giới công nghệ đầy tính người.
Đôi khi mình nghĩ, có lẽ những đứa trẻ của chúng ta chính là những người thầy đầu tiên dạy cho máy móc về tình yêu thương. Và thật may mắn khi những bài học đầu tiên ấy đến từ trái tim ấm áp của gia đình.
Hành Trình Của Những Người Cha Mẹ Thời Hiện Đại
Thú thật, đôi lúc mình cảm thấy áp lực khủng khiếp. Vừa phải lo công việc, vừa phải cân bằng giữa việc cho con tiếp cận công nghệ và giữ gìn những giá trị truyền thống. Những lúc như thế, mình lại nhớ đến ba mẹ ngày xưa – họ cũng từng vật lộn với những thay đổi của thời đại, nhưng cuối cùng vẫn nuôi dạy được chúng ta thành người.
Có lẽ bí quyết không nằm ở việc chạy theo công nghệ hay quay lưng với nó, mà ở chỗ chúng ta giữ được trái tim ấm áp trong từng khoảnh khắc cùng con. Dù là chơi với robot hay ôm ấp con trong lòng, điều quan trọng nhất vẫn là tình yêu thương chúng ta trao đi.
The World Economic Forum (2023) discusses AI ethics in parenting