Vào buổi sáng trong những ngày tháng 8 nắng đẹp, khi ánh mặt trời ấm áp rải dài qua sân trường, tôi thường nghĩ về những điều kỳ diệu trong hành trình học hỏi của trẻ thơ. Con gái tôi, nhảy nhót từ trường học nhà chỉ vài bước chân, luôn đầy nhiệt huyết với những thắc mắc hàng ngày: “Tại sao bầu trời lại xanh?”, “Làm thế nào để vẽ được hình con thỏ này?”… Nhưng rồi tôi đọc được một thực đáng suy ngẫm: gần 80% sinh viên đại học đã sử dụng AI học tập – và điều này đang làm dần mờ niềm vui trong hành trình trí tuệ.
Bạn có thấy con mình cũng hào hùng với những thắc mắc ngây thơ thế không?
Vì Sao 80% Sinh Viên Dùng Công Cụ AI Trong Học Tập?
Một nghiên cứu mới đây vừa công bố một con số khá bất ngờ: gần 80% sinh viên đại học sử dụng công cụ AI học tập hỗ trợ việc học, dù nhiều trường học vẫn cấm sử dụng công nghệ này trong bài thi. Đáng chú ý, 40.2% sinh viên sử dụng AI “thường xuyên” và 38.9% sử dụng “thỉnh thoảng”. Hỏi tại sao các bạn trẻ lại thích dùng công nghệ học tập này, câu trả lời rõ ràng nhất là: AI không phán xét họ. Nó tạo ra một không gian ẩn danh – nơi an toàn để hỏi những câu mà nhiều bạn trẻ ngại đặt ra với giáo viên hay gia sư.
Thật đáng suy ngẫm về hiện trạng này. Có khi nào chúng ta vô tình khiến con trẻ ngại đặt câu hỏi? Một thế giới sợ hỏi vì lo lắng về danh tiếng và kết quả học tập? Nỗi sợ này thật đáng tiếc vì nó đang dần làm giảm đi niềm vui và phần thưởng tự nhiên của việc học.
Trong một cuộc khảo sát sinh viên, nhiều bạn đã thẳng thắn chia sẻ rằng “lần cuối cùng mình hỏi giáo viên một câu ngu ngốc” khiến bạn cảm thấy rất khó xử, còn AI thì không bao giờ đánh giá bạn.
Học Hỏi Với AI: Tiện Lợi Hay Mất Đi Niềm Vui Khám Phá?
Hãy tưởng tượng việc học giống như một chuyến đi bộ khám phá. Cuộc hành trình và những thử thách chính là giúp ta phát triển trí tuệ và giúp ta cảm nhận niềm vui khi tự mình chinh phục. AI giáo dục giống như một chiếc xe đưa ta đến đích ngay lập tức – nhanh chóng, không cần nỗ lực, nhưng cũng không mang lại niềm tự hào khi tự mình vượt qua chặng đường đó.
Thực tế cho thấy sinh viên đang sử dụng công nghệ AI cho nhiều mục đích cụ thể: kiểm tra ngữ pháp và cải thiện viết lách, tóm tắt tài liệu phức tạp, giải thích các khái niệm khó, gợi ý ý tưởng nghiên cứu. AI học tập thực sự hữu ích, nhưng quan trọng hơn chính là chúng ta sử dụng nó thế nào.
“Những câu trả lời dễ dàng của AI đang là trung tâm của vấn đề, khiến niềm vui và phần thưởng của việc học giảm bớt,” như trang tin TwistedSifter đã phân tích. Các chuyên gia lo ngại rằng sự phụ thuộc ngày càng tăng vào AI có thể dẫn đến những hậu quả lâu dài đến khả năng học tập thực sự của sinh viên.
Bài Học Nuôi Dạy Con Thời AI: Cân Bằng Giữa Công Nghệ Và Trải Nghiệm
Nhìn vào thực trạng đáng báo động này, tôi tự hỏi: Điều gì đang chờ đợi thế hệ của con gái chúng ta trong tương lai? Và chúng ta có thể làm gì ngay từ bây giờ để duy trì ngọn lửa đam mê học tập trong trẻ thơ? Một số suy ngẫm giúp tôi định hướng:
– Nuôi dưỡng sự tò mò tự nhiên: Con gái tôi luôn hỏi “tại sao” – điều kỳ diệu mà người lớn dần mất đi trong một thế giới đáp ứng tức thì. Thay vì tìm đáp án nhanh chóng, hãy cùng trẻ tìm kiếm câu trả lời trải nghiệm qua những trò chơi vui nhộn, thí nghiệm đơn giản hay các bộ sách tranh tương tác.
– Dạy kỹ năng đặt câu hỏi: Trong thế giới AI dễ dàng đáp ứng, kỹ năng quan trọng nhất không phải biết câu trả lời, mà là biết đặt câu hỏi đúng. Hãy cùng con thảo luận: “Chúng ta nên tìm hiểu điều gì?”, “Làm thế nào để kiểm tra thông tin này?”
– Tạo không gian an toàn để mắc lỗi: Giống như nhiều sinh viên cảm thấy thoải mái với AI do không bị phán xét, trẻ em cần môi trường an toàn để thử nghiệm, thất bại và học từ những sai lầm đó.
– Cân bằng công nghệ và thực tế: Tôi không phải là người chống đối công nghệ, nhưng tôi tin rằng sự cân bằng là chìa khóa. Khi con gái tôi vẽ một bức tranh giấy cứng thông thường thay vì sử dụng ứng dụng vẽ số, tôi thấy hạnh phúc khi thấy sự sáng tạo tinh tế của đôi tay nhỏ bé – điều mà không có công nghệ nào thay thế hoàn toàn được.
Làm thế nào chúng ta có thể cân bằng giữa việc sử dụng công nghệ AI để hỗ trợ học tập và giữ gìn niềm vui tự nhiên trong việc khám phá kiến thức của con trẻ?
Chuẩn Bị Hành Trang Tương Lai: Khi Công Nghệ AI Trở Thành Bạn Đồng Hành
Việc gần 80% sinh viên sử dụng công cụ AI học tập không nên khiến chúng ta hoảng loạn, mà là cơ hội để suy ngẫm về cách chúng ta định hình trải nghiệm học tập cho thế hệ tương lai. Đây là lời nhắc nhở về giá trị của hành trình học hỏi, không chỉ tập trung vào kết quả cuối cùng.
Ngày nay, trong bối cảnh công nghệ AI học tập ngày càng hiện diện trong mọi khía cạnh của cuộc sống, việc định hướng cho con về sử dụng AI trong học tập không nên là hành động ngăn chặn, mà là sự dẫn dắt thông minh. Chúng ta giúp con hiểu rằng AI là một công cụ tuyệt vời để khám phá ra những câu hỏi mới, thay vì chỉ là nơi tìm câu trả lời. Giống như một người bạn đồng hành có thể giải thích các khái niệm phức tạp theo cách dễ hiểu hơn.
Hãy cùng con khám phá công nghệ AI, nhưng đồng thời chuẩn bị cho những giá trị cốt lõi về sự kiên trì, sáng tạo và niềm vui khi tự mình chinh phục thử thách. Đây là những phẩm chất không thể thay thế, dù công nghệ có tiến bộ đến nào.
Làm sao để đảm bảo rằng con trẻ phát triển được cả kỹ năng công nghệ lẫn những giá trị nhân văn cốt lõi trong thời đại AI phát triển như vũ bão?
Khi con bạn lớn lên, họ sẽ đối mặt với một thế giới mà công nghệ AI ngày càng phổ biến. Việc chuẩn bị cho các kỹ năng cảm xúc, tư duy phản biện và tình yêu học hỏi tự nhiên sẽ giúp con tự tin chinh phục mọi thử thách – không cần công nghệ hỗ trợ. Chúng ta không thể ngăn chặn sự phát triển của công nghệ, nhưng chúng ta có thể nuôi dưỡng một trái tim yêu học mãi mãi.
Tôi bỗng nghĩ đến ánh mắt rạng rỡ của con khi phát hiện điều mới lạ trên chiếc xe về nhà sau ngày học. Cảm giác háo hức đó chính là tình yêu học hỏi thuần khiết, thứ công nghệ nào cũng không thể thay thế. Là cha mẹ, chúng ta có trách nhiệm gìn giữ ngọn lửa ấy và cùng con khám phá thế giới, không phải bằng những lời trả lời sẵn có, mà bằng những câu hỏi dẫn lối đến tri thức chân chính.
Source: Researchers Find That Almost 80% Of College Students Are Using AI For Their Studies, TwistedSifter, 2025-08-17 16:55:02