Có những chiều tuyệt vời, tôi ngồi ngắm con chơi trong vườn và KHÔNG THỂ NGỪNG MỈM CƯỜI! Chỉ một chiếc lá rơi, một con kiến bò, hay giọt sương long lanh trên cành cây cũng đủ khiến con dừng lại, mắt sáng rực lên và BỪNG NỔ với hàng trăm câu hỏi ‘Tại sao?’. Trong ánh mắt ấy, tôi thấy cả một vũ trụ tò mò đang hình thành… và chúng ta, những người làm cha mẹ, làm thế nào để nuôi dưỡng điều QUÝ GIÁ ấy?
Tò mò – món quà tự nhiên từ đứa trẻ
Tò mò không phải điều gì xa xôi, mà hiện hữu ngay trong từng khoảnh khắc của con. Khi con chạm tay vào chiếc lá, ngửi mùi hoa, hay thắc mắc về những giọt mưa rơi… đó chính là trí tò mò đang hoạt động.
Nhiều trẻ có tính tò mò thiên bẩm, luôn muốn tìm hiểu và khám phá những điều mới mẻ. Điều quan trọng là chúng ta đừng vội dập tắt điều ấy bằng những lời cảnh báo quá mức. THAY VÌ nói ‘Đừng sờ vào đó!’ – câu mà chúng ta đã nói quá nhiều lần – HÃY CÙNG CON KHÁM PHÁ! Hãy cúi xuống, cùng con xem xét, cùng con tìm hiểu. Tin tôi đi, khoảnh khắc đó sẽ THAY ĐỔI TẤT CẢ! Bởi đứa trẻ cảm thấy an toàn nên mới đưa ra câu hỏi, và chúng cần được tôn trọng.
Khơi dậy ham muốn khám phá qua thiên nhiên
Thiên nhiên chính là lớp học tuyệt vời nhất cho trí tò mò của con. Chẳng cần đồ chơi đắt tiền, chỉ cần ra công viên, khu vườn nhà, hay đơn giản là ngồi bên cửa sổ quan sát bầu trời.
Như gia đình tôi thường làm sau những bữa tối Hàn-Canada đậm đà, chúng tôi cùng nhau đi dạo trong công viên gần nhà, vừa nói chuyện vừa khám phá thế giới kỳ diệu xung quanh. Những buổi như vậy không chỉ nuôi dưỡng trí tò mò mà còn gắn kết gia đình chúng tôi theo cách đặc biệt!
Trẻ không bao giờ buồn tẻ khi ở ngoài trời và không thiếu những ‘đồ chơi’ giúp xây dựng trí tưởng tượng và sự sáng tạo. Khi con hỏi ‘Tại sao trời lại mưa?’, đừng vội trả lời ngay. Hãy hỏi ngược lại: ‘Theo con thì sao?’. Cách này không chỉ kích thích trí tò mò mà còn giúp con phát triển tư duy phản biện.
Những sai lầm vô tình dập tắt trí tò mò
Đôi khi, vì quá lo lắng cho con, chúng ta vô tình tạo ra một thế giới đáng sợ trong mắt trẻ. Trẻ vuốt tay vào con mèo sẽ bị dọa ‘nó cắn đấy’, ngửi hoa thì bảo ‘hoa độc đấy’, tiếp xúc với ai cũng bị nói không an toàn… Lâu dần khiến trẻ nghĩ thế giới thật đáng sợ.
Việc áp đặt suy nghĩ, cảm xúc của cha mẹ lên con có thể khiến đứa trẻ mất tự do, thiếu độc lập. Thay vì thế, hãy dạy con cách phân biệt các loại cảm xúc, kỹ năng đối diện với sự tiêu cực, cách giải quyết vấn đề… Đó mới là cách giúp trẻ phát triển EQ lành mạnh.
Xây dựng không gian cho những câu hỏi
Mỗi câu hỏi của con là một cơ hội để học hỏi. Đừng vội trả lời ngay, mà hãy biến đó thành cuộc trò chuyện thú vị. Giảm thời gian sử dụng thiết bị điện tử, dành nhiều thời gian đọc sách, trò chuyện giúp trẻ phát triển tư duy, phản xạ.
Khi phát hiện con nói dối, đừng vội mắng chửi con ngay. Hãy tìm hiểu nguyên nhân tại sao con làm vậy, và cùng con tìm cách giải quyết. Sự tò mò sẽ nuôi dưỡng thêm tính tò mò – đó là vòng tròn tích cực mà chúng ta có thể cùng con xây dựng.
Hành trình cùng con khám phá thế giới
Nuôi dưỡng trí tò mò không phải là nhiệm vụ một sớm một chiều, mà là HÀNH TRÌNH ĐẮC ĐÁC cùng con bước đi!
Để nắm bắt tâm lý và nuôi dạy trẻ tốt, cha mẹ cần quan sát, dành thời gian cho con; tôn trọng con; có cách nhìn khoa học về trẻ. Đôi khi, chỉ cần lùi lại một bước, để con tự do khám phá trong giới hạn an toàn.
Những lúc con vấp ngã, thất bại… đó không phải là điều xấu, mà là cơ hội để con học hỏi và trưởng thành. Bởi óc tò mò, ham học hỏi, sự đam mê và kiên nhẫn chính là nền tảng cho những thành công sau này.
Nuôi dưỡng trí tò mò không phải là nhiệm vụ một sớm một chiều, mà là HÀNH TRÌNH ĐẮC ĐÁC cùng con bước đi! Hãy nhớ rằng mỗi khoảnh khắc tò mò của con là một hạt mầm tương lai. Hãy cùng con vun trồng, cùng con chờ đợi và cùng con TUYỆT VỜI hóa những hạt mầm ấy thành những đóa hoa rực rỡ nhất! Bạn đã sẵn sàng cho hành trình phiêu lưu tuyệt vời này chưa?
Source: AI #131 Part 2: Various Misaligned Things, Lesswrong, 2025/09/12