Có bao giờ bạn tự hỏi: khi người lớn tranh luận nảy lửa về AI, thì trẻ con thực sự nghĩ gì? Thực tế, trẻ nghĩ nhiều hơn ta tưởng đấy! Có em lo lắng, có em đầy hứng khởi, và tất cả đều đang học cách định nghĩa công nghệ này theo cách riêng của mình. Đây chính là cơ hội vàng để chúng ta, những bậc cha mẹ, lắng nghe và đồng hành cùng con trong việc học cùng AI.
Ứng dụng AI học tập qua góc nhìn trẻ thơ
Các nghiên cứu gần đây cho thấy trẻ không chỉ tò mò mà còn rất thẳng thắn khi nói về AI. Có em chia sẻ rằng trước đây phim ảnh hay mô tả AI sẽ thay thế công việc của con người, còn nay thì ngược lại: con người lại dùng AI để làm nghệ thuật hoặc tạo ra thứ gì đó nhanh chóng WIRED. Một số bạn trẻ thậm chí tỏ ra lo lắng khi thấy bạn bè dùng Grammarly hay các công cụ tương tự để làm hộ bài tập.
Ngược lại, cũng có nhiều em xem app AI học bài như một “cách học hiện đại”, giúp khởi động ý tưởng hoặc thiết kế kế hoạch học tập cá nhân Harvard GSE. Khoảng 31% thanh thiếu niên được khảo sát dùng AI để tạo hình ảnh, 16% để làm nhạc, và 15% để viết code. Điều đó cho thấy AI không chỉ là công cụ giải quyết nhanh mà còn mở ra cánh cửa sáng tạo bất ngờ.
Cân bằng học cùng AI: Niềm vui và thách thức
Trong khảo sát khác, 64% trẻ tin rằng học cùng AI sẽ giúp ích cho nghề nghiệp tương lai, nhưng đồng thời cũng nhận ra rằng nó có thể làm giảm kỹ năng giải quyết vấn đề và gây lo ngại về quyền riêng tư EdWeek. Những con số này phản ánh một thực tế: trẻ em không hề ngây thơ trước công nghệ; các em có những băn khoăn thực sự.
Đây chính là lời nhắc nhở cho cha mẹ: đừng chỉ lo lắng về việc con “có lạm dụng AI không?”, mà hãy tạo không gian để con bày tỏ cả sự hứng thú lẫn nỗi sợ. Khi ta thừa nhận cả hai mặt, con sẽ thấy an toàn hơn để học cách sử dụng công nghệ này một cách khôn ngoan.
Cha mẹ đồng hành cùng con dùng AI thế nào?
Thay vì kiểm soát quá chặt, chúng ta có thể trở thành bạn đồng hành trong hành trình khám phá học cùng AI. Ví dụ, hãy thử biến một buổi chiều rảnh rỗi thành trò chơi: “Nếu AI là một người bạn, con sẽ nhờ bạn ấy giúp gì trong việc học và chơi?” Câu hỏi tưởng đơn giản này có thể khơi mào cuộc trò chuyện đầy thú vị.
Ngoài ra, hãy thử cùng con phân tích xem đâu là phần AI gợi ý, đâu là phần con tự nghĩ ra. Một cách dễ hình dung: AI giống như bản đồ dẫn đường trong chuyến đi chơi—nó chỉ ra hướng đi, nhưng người bước trên con đường và tận hưởng cảnh đẹp phải là chính chúng ta! Đây là lúc cha mẹ giúp con giữ sự cân bằng giữa học công nghệ và sáng tạo: vừa tận dụng công cụ thông minh, vừa nuôi dưỡng khả năng tư duy và sáng tạo cá nhân.
Phát triển kỹ năng tương lai với giáo dục AI
Một điểm sáng trong mọi nghiên cứu là trẻ mong muốn được học cách dùng AI đúng cách. Đó là cơ hội để chúng ta gieo hạt cho những kỹ năng tương lai qua học cùng AI. Hãy khuyến khích con thử dùng AI như “người bạn sáng tạo”—tạo một bức tranh tưởng tượng, một giai điệu vui, hay thậm chí một câu chuyện nhỏ.
Thử cùng con phân tích xem phần nào là ý tưởng của con, phần nào AI gợi ý. Bằng cách này, con học được cách phân biệt, chọn lọc và phát triển bản sắc riêng.
Quan trọng hơn, cha mẹ có thể nhấn mạnh rằng công nghệ giáo dục AI nào rồi cũng thay đổi, nhưng lòng kiên nhẫn, óc tò mò, và sự tử tế khi hợp tác với người khác mới là hành trang bền vững. Đó là thông điệp giúp con không chỉ “sử dụng AI” mà còn trưởng thành cùng nó.
Nuôi dưỡng tương lai cùng học cùng AI
Khi trời trong xanh và những buổi chiều cuối hè tràn đầy ánh sáng, thật dễ để quên đi những nỗi lo công nghệ và chỉ tập trung vào niềm vui hiện tại. Nhưng chính trong khoảnh khắc bình yên đó, ta có thể chọn cách gieo mầm cho tương lai cùng học cùng AI: đặt câu hỏi, lắng nghe con, và mở ra những cuộc trò chuyện chân thành.
Trẻ em đang nói với chúng ta rằng chúng không chỉ là người dùng thụ động. Các em đã có quan điểm, đã có giấc mơ, và cả sự e ngại. Phần việc của cha mẹ là nhẹ nhàng cầm tay dẫn dắt, không phải để quyết định thay, mà để cùng bước đi trong thời đại học cùng AI. Liệu chúng ta đã sẵn sàng lắng nghe con thật sự chưa? Và biết đâu, trong hành trình ấy, chúng ta cũng học được cách nhìn AI với ánh mắt trong trẻo, tràn đầy hy vọng như chính con mình.
Source: What Do Kids Actually Think About AI?, Wired, 2025-08-18 10:00:00