Bạn có bao giờ nghĩ rằng, trong thế giới ngày nay, khả năng ‘hành động’ của con trẻ quan trọng không kém gì việc biết đọc hay làm toán? Một bài viết gần đây từ Forbes đã khiến tôi dừng lại và suy ngẫm: ‘Tại sao Tư duy Hành động lại là Kỹ năng Mới?’ Với những chia sẻ từ Tiến sĩ Sabba Quidwai, chúng ta được nhắc nhở rằng AI không chỉ là công cụ—mà là một ‘đồng đội’ giúp trẻ phát triển khả năng chủ động, sáng tạo và ảnh hưởng. Điều này không chỉ thay đổi cách con học tập, mà còn định hình tương lai của chúng. Và từ đó, chúng ta có thể hỗ trợ con phát huy tư duy hành động trong cuộc sống hàng ngày, từ những lựa chọn nhỏ đến những bước tiến lớn! Hãy cùng mình khám phá ngay nhé—thật thú vị đấy!
Tư Duy Hành Động Là Gì và Tại Sao Nó Quan Trọng Cho Trẻ?
Theo bài viết từ Forbes, tư duy hành động (agency) là khả năng tự đưa ra lựa chọn một cách độc lập và hành động nhằm định hình trải nghiệm và cuộc sống của mỗi người. Nó vượt xa khái niệm ‘tư duy phát triển’—thay vì chỉ nói ‘Tôi sẽ học’, tư duy hành động thúc đẩy ‘Tôi sẽ hành động’. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh AI ngày càng phổ biến, như Tiến sĩ Sabba Quidwai chia sẻ: ‘AI không phải là công cụ; mà là đồng đội’. Nó giúp trẻ không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn biết cách ứng dụng, sáng tạo và giải quyết vấn đề một cách chủ động. Phát triển tư duy hành động cho trẻ là chìa khóa để con tự tin trong học tập và cuộc sống.
Nghiên cứu từ OECD và Brookings Institute cho thấy, chỉ 7% học sinh từ lớp 3 đến 12 có mức độ tư duy hành động cao. Đây là một con số đáng suy nghĩ, bởi nó cho thấy dù công nghệ đã phát triển, khoảng cách về khả năng hành động lại đang mở rộng. Là cha mẹ, chúng ta có thể giúp con thu hẹp khoảng cách này bằng cách khuyến khích con đưa ra lựa chọn, dù nhỏ, trong học tập và cuộc sống hàng ngày.
Làm Thế Nào Để Nuôi Dưỡng Tư Duy Hành Động Ở Trẻ?
Vậy thì làm thế nào để chúng ta, những người làm cha mẹ, có thể hỗ trợ con phát triển tư duy hành động? Dựa trên insights từ nghiên cứu, hãy bắt đầu từ những điều đơn giản. Đầu tiên, hãy cho con không gian để lựa chọn. Ví dụ, thay vì áp đặt sách con phải đọc, hãy để con chọn sách theo sở thích—nghiên cứu cho thấy điều này làm tăng khả năng hiểu và cảm nhận sở hữu của trẻ. Thứ hai, khuyến khích con đặt câu hỏi và thảo luận về các quyết định, dù là việc nhỏ như lập kế hoạch cho buổi dã ngoại gia đình đi chơi công viên hoặc ăn uống ngoài trời.
Một ý tưởng thú vị: Tại sao không biến AI thành ‘đồng đội’ trong các hoạt động gia đình? Chẳng hạn, sử dụng AI để gợi ý các trò chơi giáo dục hoặc dự án sáng tạo, nhưng luôn để con dẫn dắt và quyết định cách thực hiện. Điều này không chỉ giúp con học hỏi mà còn xây dựng sự tự tin và khả năng ra quyết định. Áp dụng tư duy hành động vào cuộc sống hàng ngày giúp trẻ phát triển toàn diện.
Ngoài ra, hãy chú ý đến môi trường xung quanh—hạn chế phiền nhiễu như điện thoại khi cần tập trung, đảm bảo con ngủ đủ, ăn uống lành mạnh, và vận động thể chất. Những yếu tố này tạo nền tảng vững chắc để con có đủ năng lượng và tinh thần để hành động tích cực.
Tư Duy Hành Động Trong Học Tập và Cuộc Sống Của Trẻ
Trong giáo dục, tư duy hành động đang trở thành một tiêu chuẩn toàn cầu. Khung OECD Future of Education and Skills 2030 nhấn mạnh vào ‘đồng hành cùng hành động’, nơi học sinh, giáoviên và cộng đồng cùng nhau tạo ra giải pháp cho các thách thức. Điều này có nghĩa là thay vì chỉ tiếp nhận kiến thức, trẻ được khuyến khích tham gia tích cực vào quá trình học tập, từ đó phát triển kỹ năng tư duy phản biện và sáng tạo.
Ở nhà, chúng ta có thể áp dụng nguyên tắc này bằng cách tạo cơ hội cho con ‘đồng hành’ trong các quyết định gia đình. Ví dụ, khi lập kế hoạch cho một chuyến đi chơi, hãy hỏi con muốn đi đâu và làm gì, rồi cùng nhau thảo luận và lập kế hoạch. Điều này không chỉ dạy con về trách nhiệm mà còn khơi dậy tinh thần chủ động và hợp tác. Nuôi dưỡng tư duy hành động giúp trẻ tự tin hơn trong mọi hoàn cảnh.
Hãy nhớ, tư duy hành động không phải là điều gì xa vời—nó bắt đầu từ những thói quen nhỏ hàng ngày. Khi con cảm thấy mình có tiếng nói và khả năng tác động, con sẽ tự tin hơn trong việc khám phá thế giới và theo đuổi đam mê.
Kết Luận: Hành Động Ngay Hôm Nay Cho Tương Lai Của Con
Tư duy hành động là chìa khóa để con trẻ không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ trong một thế giới đầy biến động. Như những insights từ Forbes và nghiên cứu đã chỉ ra, nó là ‘kỹ năng mới’ mà chúng ta không thể bỏ qua. Bằng cách khuyến khích con chủ động, sáng tạo và hợp tác với công nghệ như một đồng đội, chúng ta đang trang bị cho con những công cụ để định hình tương lai của chính mình.
Hãy bắt đầu từ hôm nay: Dành thời gian lắng nghe con, trao cho con những lựa chọn nhỏ, và cùng con khám phá thế giới với tinh thần hành động tích cực. Dù là trong học tập hay cuộc sống hàng ngày, mỗi bước đi đều góp phần xây dựng nên một thế hệ trẻ tự tin, sáng tạo và đầy khả năng. Nhìn con tự tin hành động, mình cảm thấy thật hạnh phúc—và biết đâu, chúng ta cũng học được từ con!
Thực phẩm cho suy nghĩ: Bạn đã bao giờ nhìn thấy con mình hào hứng khi được quyết định một việc gì đó chưa? Hãy thử để con dẫn dắt một hoạt động gia đình vào cuối tuần này và xem điều kỳ diệu xảy ra!
Nguồn: Why Agency Is The New Literacy, Forbes, 2025/09/09 07:54:25